Hãy xem một người trưởng thành khi cần dỗ dành đứa trẻ bị tổn
thương: vì một món đồ chơi hỏng, một cái đầu gối trầy trụa, hay một tên bắt
nạt học đường. Là người trưởng thành ta biết rằng trẻ con không hiểu nổi
điều gì gây ra vấn đề thật sự, bởi sự thiếu kinh nghiệm sẽ giới hạn góc nhìn
ấu thơ của chúng rất nhiều. Những đứa trẻ chưa hiểu rằng thế giới này
không quay quanh chúng.
Là người lớn, ta có dám thú nhận với bản thân rằng ngay chính ta cũng
có sự chưa trưởng thành mang tính tập thể trong quan điểm? Ta có dám thú
nhận rằng suy nghĩ và hành vi của ta bắt nguồn từ niềm tin rằng thế giới
quay quanh ta? Xem chừng là không. Ấy thế mà bằng chứng có nhan nhản.
Hãy vén tấm màn xung đột chủng tộc, sắc tộc, tôn giáo, quốc gia và văn hóa
trong xã hội, rồi bạn sẽ thấy cái tôi của con người là thứ đang nhấn ga và
sang số.
Giờ hãy tưởng tượng một thế giới mà mọi người, nhất là những người
nhiều quyền lực và ảnh hưởng, có quan điểm khai phóng về vị thế của chúng
ta trong vũ trụ. Với góc nhìn ấy, vấn đề của ta sẽ co rút lại - hay thậm chí
chẳng bao giờ trỗi dậy - và ta có thế tán dương những sự khác biệt trần tục
giữa chúng ta trong lúc tránh lặp lại hành vi của những tiền nhân đã sát hại
lẫn nhau chỉ vì những sự khác biệt ấy.
Quay lại tháng Hai năm 2000, Cung thiên văn Hayden mới xây xong ở
thanh phố New York và tổ chức một chương trình không gian gọi là
(Hộ chiếu vào vũ trụ), đưa du khách từ cung thiên
văn phóng chiếu vào một không gian thực tế ảo nhìn ra rìa vũ trụ. Trên
đường đi, khán giả ngắm Trái Đất, rồi hệ Mặt Trời, sau đó dõi theo một trăm
tỉ ngôi sao trong dải Ngân Hà co rút lại cho đến khi chỉ còn những dấu chấm
hầu như không thấy rõ trên mái vòm của cung thiên văn.
Trong vòng một tháng sau ngày khai trương, tôi nhận được lá thư từ
một giáo sư tâm lý học thuộc khối
với chuyên môn nghiên cứu
những điều làm người ta thấy mình nhỏ bé. Tôi chưa bao giờ biết có cả
chuyên gia cho một lĩnh vực như vậy. Ông ấy muốn phân phát một bảng câu
