yêu dấu của chúng ta ở trong cụm thiên hà sẽ trông như đốm sáng tầm phào
giữa một khối cầu lực hấp dẫn.
Ở phần còn lại của không gian, bên ngoài các cụm thiên hà, người ta
mới phát hiện rằng có một quần thể thiên hà đã lớn mạnh từ cách nay rất lâu.
Ta nhìn vũ trụ không phải như những gì nó đang hiện là, mà như những gì
nó từng một lần đã là. Như đã ghi nhận ở trên, việc ta phóng tầm mắt vào vũ
trụ cũng tương tự như một nhà địa chất học nhìn qua các địa tầng trầm tích,
từ đó lịch sử hình thành đất đá được phô bày trước mắt. Khoảng cách vũ trụ
quá mênh mông nên thời gian để ánh sáng đến được chúng ta có thể là hàng
triệu năm hay thậm chí hàng tỉ năm. Khi vũ trụ chỉ mới đạt nửa số tuổi hiện
tại, một giống thiên hà kích cỡ trung bình rất xanh và rất mờ nhạt đã lớn
mạnh. Chúng ta thấy chúng. Chúng đúng nghĩa đen là những nơi có từ ngày
xửa ngày xưa, đại diện cho những thiên hà xa tít tắp. Màu xanh lam của
chúng có từ sự phát sáng của các sao có độ sáng mạnh, nhiệt độ cao, khối
lượng cao, tuổi thọ ngắn và vừa mới hình thành. Các thiên hà này nhợt nhạt
không chỉ vì chúng ở xa mà còn vì quần thể của các ngôi sao phát sáng bên
trong chúng khá thưa thớt. Như những còn khủng long từng đến rồi đi, để lại
các loài chim là những hậu duệ duy nhất cho đến hiện tại, các thiên hà xanh
nhạt ấy cũng không còn tồn tại nữa, nhưng đoán chừng chúng có phiên bản
tương ứng trong vũ trụ ngày nay. Liệu các ngôi sao của chúng có cháy hết?
Hay chúng đã trở thành xác chết vô hình phân tán khắp vũ trụ? Chúng có
tiến hóa thành thiên hà lùn quen thuộc của ngày nay không? Hay chúng bị
nuốt chửng bởi thiên hà khác lớn hơn? Chúng ta không biết, song vị trí của
chúng trong dòng thời gian của lịch sử vũ trụ thì chắc chắn có.
Với tất cả những thứ này ở giữa các thiên hà lớn, ta dễ cho rằng một vài
trong số đó sẽ cản trở tầm nhìn của ta hướng về những thứ xa hơn. Điều này
có thể là vấn đề đối với những vật thể xa xôi bậc nhất vũ trụ., chẳng hạn
chuẩn tinh (quasar: tựa như một ngôi sao). Chuẩn tinh là lõi của thiên hà
siêu sáng, ánh sáng của nó thường phải di chuyển hàng tỉ năm xuyên không
gian trước khi đến được kính viễn vọng của chúng ta. Vì là nguồn sáng cực
