7. VŨ TRỤ TRÊN BẢNG
Những câu hỏi lặt vặt đôi khi lại cần kiến thức sâu rộng về vũ trụ mới
trả lời được. Trong tiết hóa học hồi cấp hai, tôi hỏi thầy mình rằng những
nguyên tố trong Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học từ đâu mà có. Thầy
trả lời, vỏ Trái Đất. Tôi chấp nhận câu trả lời này. Hẳn nhiên đấy là nơi mà
các phòng thí nghiệm thu thập các nguyên tố hóa học. Nhưng làm sao vỏ
Trái Đất có những thứ này? Câu trả lời phải liên quan đến thiên văn học.
Nhưng trong trường hợp này, liệu bạn có thật sự cần biết về nguồn gốc và sự
tiến hóa của vũ trụ hay không?
Có đấy.
Ba trong số những nguyên tố thường gặp trong tự nhiên đều được chế
tạo trong vụ nổ lớn. Số còn lại được luyện thành trong phần trung tâm nhiệt
độ cao và các tàn dư phát nổ của các ngôi sao chết, tạo điều kiện cho những
hệ sao lứa kế tiếp được hình thành và sáp nhập lớp chất được làm giàu thêm
này, dẫn đến sự hình thành các hành tinh, hoa thơm cỏ lạ, cũng như con
người. Nhưng mọi chuyện còn phức tạp hơn thế.
Với nhiều người, Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học là một thứ kỳ
dị bị bỏ quên - một bảng biểu với các khung đầy ký tự huyền bí mà lần cuối
ta nhìn thấy là trên bức tường lớp học hóa thời phổ thông. Là nguyên tắc để
sắp xếp tính chất hóa học của tất cả nguyên tố đã biết và chưa biết trong vũ
trụ, bảng này lẽ ra nên trở thành một biểu tượng văn hóa, chứng thực cho sự
táo bạo của khoa học như một chuyến phiêu lưu của con người được thực
hiện trong phòng thí nghiệm, máy gia tốc hạt, nơi tuyến đầu vũ trụ.
