vũ trụ. Dù cách hydro khá xa ở vị trí thứ hai về độ dồi dào, nhưng lượng hêli
vẫn gấp bốn lần các nguyên tố khác trong vũ trụ hợp lại. Một trong những
cột trụ của mô hình vũ trụ học vụ nổ lớn là dự đoán rằng ở mỗi miền trong
vũ trụ, không dưới 8% tổng nguyên tử là hêli, chúng được chế tạo cũng ở
mức phần trăm ấy xuyên suốt quả cầu lửa nguyên thủy được trộn kỹ vốn là
khởi sinh của vũ trụ. Vì sự tổng hợp nhiệt hạch hydro bên trong các ngôi sao
đem đến cho ta hêli, nên một số vùng trong vũ trụ dễ dàng tích tụ hơn 8%
lượng phân bố hêli, nhưng như đã dự đoán, chưa một ai tìm thấy vùng nào
trong thiên hà với số lượng ít hơn như thế.
Khoảng 30 năm trước khi được khám phá và phân tách trên Trái Đất,
hêli được phát hiện trong phổ của vành nhật hoa (corona) Mặt Trời vào lần
nhật thực toàn phần năm 1868. Tên gọi hêli bắt nguồn từ Helios, vị thần Mặt
Trời của Hy Lạp. Có sức nổi bằng 92% sức nổi của hydro trong không khí,
nhưng không có tính phát nổ, hêli là lựa chọn số một để thổi những quả
bóng bay ngoại cỡ có hình thù nhân vật trong các cuộc diễu hành ngày Lễ
Tạ ơn của cửa hàng Macy, ở khắp nước Mỹ, chuỗi cửa hàng này chỉ xếp sau
quân đội trong nhu cầu sử dụng nguyên tố này.
Liti là nguyên tố đơn giản thứ ba trong vũ trụ, có ba proton trong nhân.
Giống hydro và hêli, liti được tạo ra trong vụ nổ lớn, nhưng khác với hêli có
thể được sản sinh trong lõi sao, liti lại bị hủy diệt bởi mọi phản ứng hạt nhân
mà ta biết. Mô hình vũ trụ học vụ nổ lớn còn dự đoán rằng trong bất kỳ vùng
nào thuộc vũ trụ, ta có thể tìm thấy không quá 1% nguyên tử là liti. Tính đến
nay chưa ai tìm được thiên hà nào có nhiều liti hơn mức cận trên mà vụ nổ
lớn đã dự báo. Sự kết hợp giữa mức cận trên của hêli và mức cận dưới của
liti tạo thành cặp đôi đường biên hiệu nghiệm cho các kiểm nghiệm về vũ
trụ học vụ nổ lớn.
Nguyên tố cácbon có thể được tìm thấy trong nhiều loại phân tử hơn so
với tổng số tất cả các loại phân tử khác hợp lại. Căn cứ vào mức dồi dào
cácbon trong vũ trụ - được luyện thành trong lõi các ngôi sao, bị khuấy trồi
lên bề mặt rồi giải phóng đáng kể vào thiên hà - không tồn tại nguyên tố nào
tốt hơn nó để làm nền tảng cho hóa học và sự sống đa dạng. Chỉ nhỉnh hơn
