VẾT SẸO VÀ CÁI ĐẦU HÓI - Trang 24

hai mặt". Khi đã trói vào ngòi bút cái sợi dây "biểu tượng hai mặt" khó mà
giãy ra được để tiến thân trên con đường hoạn lộ. Ở nước ta, trong thời buổi
hiện nay, đối với người phê bình, trình độ học thuật và thẩm mĩ là thứ yếu,
mà phẩm chất cao nhất phải là lập trường, tư tưởng. Muốn tỏ ra vững vàng
về lập trường, tư tưởng, trong lời nói và bài viết thỉnh thoảng nên trích dẫn
nghị quyêt Đảng hoặc của một đồng chí lãnh đạo cao cấp. Vì thế, các văn
kiện Đảng và trước tác của các nhà lãnh đạo là cẩm nang của người phê
bình văn học nghệ thuật…
Không những chỉ cần đầu tư sức lực vào việc viết bài phê bình, mà cũng rất
cần đầu tư sức lực vào các cuộc hội thảo theo phương hướng ấy. Bây giờ
người ta mở ra rất nhiều cuộc hội thảo. Hội thảo về di tích lịch sử, trong đó
có bề dày thi ca của di tích. Hội thảo về nghề thủ công, trong đó có ca dao
truyền thống về nghề cổ truyền. Hội thảo về một chiến thắng lịch sử, trong
đó có các tác phẩm văn nghệ ca ngợi chiến thắng… Cái gì cũng là văn hóa
cả, những người hoạt động văn hóa, nhất là những người làm quản lí văn
hóa tha hồ mà đi dự hội thảo. Có người một ngày nhận được hai, ba giấy
mời dự hội thảo, đành phải xé thời gian đến dự cuộc này một chốc rồi lại
phóng xe đến cuộc khác, mỗi cuộc ông ta phát biểu mười lăm hai mươi
phút gì đó, rồi nhận phong bì…
Những cuộc hội thảo như thế còn tính chất chung chung, người ta có thể
lựa lời phát biểu được. Nhưng những cuộc hội thảo về một tác phẩm cụ thể
mới gay chứ. ấy thế mà một số người đã có kinh nghiệm dày dạn tham dự
nhiều hội thảo vẫn tìm được cách gỡ bí. Hôm kia họp, hôm qua họp, hôm
nay họp, họp liên miên, mai đã hội thảo rồi mà ông ta chưa hề đọc được
một trang tác phẩm. Ông ta đành lục xem mấy bài báo viết về tác phẩm đó,
rồi đến dự hội thảo lắng nghe vài ba bản tham luận, là có thể đứng trước cử
tọa tham luận một cách hùng biện.
Lực đã triệt để khai thác kiểu học thuật láu cá trên đây một cách hữu hiệu.
Chỉ cần bổ sung một động tác không kém phần quan trọng để "Lực hóa"
trăm phần trăm kiểu học thuật này. Trước khi dự hội thảo hoặc trước khi
viết bài phê bình, đến gặp một ông to nào đấy để gợi chuyện, ông ta sẽ nói
ý kiến về vấn đề sắp hội thảo hoăc về tác phẩm Lực sắp phê bình. Nói nôm