sắm, radio hay phim ảnh; hay còn chưa kể đến công nghệ thông tin, người
máy hay máy móc điều khiển bằng máy tính. Và nhìn lại xa hơn vài thế hệ
trước đó, bí quyết công nghệ và mức sống thậm chí còn lạc hậu hơn, đến
mức ta khó lòng hình dung làm thế nào đa số dân chúng lại có thể vật lộn
với cuộc sống. Những cải thiện này có được là nhờ khoa học và những
nghiệp chủ như Thomas Edison, những người áp dụng khoa học để tạo ra
các doanh nghiệp hoạt động sinh lợi. Quá trình đổi mới này có thể đạt được
nhờ vào các thể chế kinh tế khuyến khích sở hữu tư nhân, thực thi hợp
đồng, tạo ra một sân chơi bình đẳng, khuyến khích và cho phép thành lập
doanh nghiệp mới để có thể mang công nghệ mới đến với cuộc sống. Do
đó, ta không ngạc nhiên khi thấy chính xã hội Hoa Kỳ, chứ không phải
Mexico hay Peru, đã sản sinh ra Thomas Edison, và chính Nam Triều Tiên,
chứ không phải Bắc Triều Tiên, ngày nay đã sản sinh ra những công ty phát
minh đổi mới công nghệ như Samsung hay Hyundai.
Gắn bó mật thiết với công nghệ là giáo dục, kỹ năng, tài năng và bí
quyết của lực lượng lao động được hấp thu ở nhà trường, ở nhà và trong
công việc. Chúng ta ngày nay có năng suất cao hơn nhiều so với một thế kỷ
trước đây, không chỉ vì công nghệ tốt hơn gắn liền với máy móc, mà còn vì
người lao động có nhiều bí quyết và kỹ năng hơn. Tất cả công nghệ trên thế
giới sẽ không có ích gì nếu không có những người lao động biết cách vận
hành những công nghệ ấy. Nhưng ngoài khả năng vận hành máy móc còn
có những kỹ năng và tài năng khác. Chính giáo dục và kỹ năng của lực
lượng lao động đã tạo ra tri thức khoa học mà từ đó mới có thể tích lũy tiến
bộ cũng như giúp điều chỉnh và áp dụng các công nghệ này trong mọi
ngành nghề kinh doanh đa dạng. Cho dù chúng ta đã thấy trong Chương 1
rằng nhiều nhà phát minh trong thời đại Cách mạng công nghiệp và sau đó,
như Thomas Edison, không phải là những người có học vấn cao, các phát
minh này đơn giản hơn nhiều so với công nghệ hiện đại. Ngày nay, thay đổi
công nghệ đòi hỏi phải có trình độ học vấn của nhà phát minh và của cả
người lao động. Và ở đây, chúng ta thấy tầm quan trọng của những thể chế
kinh tế tạo ra một sân chơi bình đẳng. Hoa Kỳ có thể sinh ra hay thu hút
