lương. Nhiều kiểu trừng phạt tương tự cũng được áp dụng với tần suất đáng
kinh ngạc. Từ năm 1940 đến 1955, có 36 triệu người, tương đương khoảng
1/3 dân số trưởng thành, bị phát hiện vi phạm. Trong số đó, 15 triệu người
bị tống giam và 250 nghìn người bị xử bắn. Trong một năm bất kỳ, thường
có khoảng 1 triệu người trưởng thành phải đi tù vì vi phạm lao động; ấy là
còn chưa kể đến 2,5 triệu người bị Stalin đày đi các nhà tù chính trị ở
Siberia. Thế nhưng điều đó vẫn không có tác dụng. Cho dù bạn có thể lôi ai
đó vào một nhà máy, bạn vẫn không thể buộc họ suy nghĩ hay có những ý
tưởng tốt bằng cách đe dọa xử bắn họ. Cưỡng bức kiểu này có thể tạo ra
sản lượng đường cao ở Barbados hay Jamaica, nhưng không thể bù đắp cho
tình trạng thiếu động cơ khuyến khích trong một nền kinh tế công nghiệp
hiện đại.
Việc những động cơ khuyến khích thật sự hữu hiệu không tồn tại trong
nền kinh tế kế hoạch tập trung không phải là do sai lầm kỹ thuật trong việc
thiết kế hệ thống khen thưởng. Nó là bản chất nội tại của toàn bộ phương
pháp nhằm đạt được sự tăng trưởng mang tính chiếm đoạt. Nó được thực
hiện bằng mệnh lệnh nhà nước và có thể giải quyết được một số vấn đề
kinh tế cơ bản. Nhưng để kích thích tăng trưởng kinh tế bền vững, cần phải
có những cá nhân sử dụng tài năng và ý tưởng, và điều này không bao giờ
có thể được thực hiện bằng hệ thống kinh tế kiểu Xô viết. Các nhà lãnh đạo
Liên Xô cần phải từ bỏ các thể chế kinh tế chiếm đoạt, nhưng hành động đó
có thể đe dọa quyền lực chính trị của họ. Thật vậy, khi Mikhael Gorbachev
bắt đầu đường lối xa rời các thể chế kinh tế chiếm đoạt sau năm 1987,
quyền lực của Đảng và cả Liên bang Xô viết đều tan rã.
LIÊN XÔ CÓ THỂ TẠO RA tăng trưởng nhanh chóng ngay trong các
thể chế chiếm đoạt bởi vì những người Bôn-sê-vích xây dựng một nhà nước
tập quyền và sử dụng nó để phân bổ nguồn lực cho công nghiệp. Nhưng
cũng hệt như các trường hợp tăng trưởng trong các thể chế chiếm đoạt
khác, sự tăng trưởng này không dựa vào thay đổi công nghệ và không thể
duy trì một cách bền vững. Tăng trưởng đầu tiên sẽ chậm dần rồi sau đó
