Vào thời điểm sáp nhập Castile và Aragon, Tây Ban Nha là một trong
những vùng đất thành công nhất về mặt kinh tế ở châu Âu. Nhưng sau khi
hệ thống chính trị chuyên chế được củng cố, đất nước dần dần rơi vào sự sa
sút kinh tế tương đối, và sau năm 1600 là sự sa sút kinh tế tuyệt đối. Hầu
hết các đạo luật đầu tiên của Isabella và Ferdinand sau thời kỳ tái chinh
phục đều nhằm sung công tài sản của người Do Thái. Khoảng 200 nghìn
người Do Thái ở Tây Ban Nha được cho thời hạn bốn tháng để ra đi. Họ
phải bán hết toàn bộ đất đai và tài sản với những mức giá rất thấp và không
được phép mang vàng bạc ra khỏi đất nước. Một thảm kịch nhân loại tương
tự như vậy cũng xảy ra hơn 100 năm sau. Từ năm 1609 đến 1614, Vua
Philip III trục xuất người Moriscos, hậu duệ của người dân các bang Ảrập
trước đây ở miền nam Tây Ban Nha. Cũng như người Do Thái, người
Moriscos phải ra đi chỉ với những gì họ có thể mang theo và không được
phép mang vàng bạc hay các kim loại quý khác.
Quyền sở hữu cũng không được bảo đảm trên các bình diện khác dưới
sự cai trị của hoàng tộc Habsburg ở Tây Ban Nha. Philip II, người thừa kế
ngai vàng của phụ hoàng Charles V vào năm 1556, tuyên bố không trả nợ
vào năm 1557 và một lần nữa vào năm 1560, làm phá sản các gia tộc ngân
hàng Fugger và Welser. Sau đó, vai trò của các gia tộc ngân hàng Đức được
đảm trách bởi các gia tộc ngân hàng Genoa, và đến lượt họ cũng bị phá sản
bởi việc quịt nợ của Tây Ban Nha tiếp theo dưới triều đại Habsburg vào các
năm 1575, 1596, 1607, 1627, 1647, 1652, 1660 và 1662.
Cũng quan trọng hệt như tính bất ổn của quyền sở hữu ở đất nước Tây
Ban Nha chuyên chế là tác động của chủ nghĩa chuyên chế đối với các thể
chế kinh tế trong hoạt động thương mại và phát triển đế quốc thuộc địa Tây
Ban Nha. Như ta đã thấy trong chương trước, thành công kinh tế của nước
Anh nhờ vào sự mở mang thương mại nhanh chóng. Dù vậy, so với Tây
Ban Nha và Bồ Đào Nha, nước Anh chỉ là người đến sau trong hoạt động
thương mại Đại Tây Dương, và đã cho phép sự tham gia của nhiều thành
phần xã hội tương đối rộng rãi trong các cơ hội thương mại và thuộc địa.
