nền kinh tế hiện đại. Ưu tiên hàng đầu của ông là bảo đảm sự ổn định của
các thể chế chiếm đoạt và bảo vệ lợi thế của giới quyền thế truyền thống
ủng hộ ông. Chẳng những gần như không được lợi từ công nghiệp hóa do
nó sẽ làm xói mòn trật tự phong kiến thông qua thu hút lao động từ nông
thôn về thành thị, mà Francis còn nhận thấy mối đe dọa mà sự thay đổi kinh
tế lớn lao có thể gây ra cho quyền lực chính trị của ông. Vì thế, ông ngăn
chặn công nghiệp và tiến bộ kinh tế, đồng thời duy trì sự trì trệ kinh tế, bộc
lộ qua nhiều cách. Ví dụ, mãi đến năm 1883, khi 90% sản lượng sắt trên thế
giới được sản xuất bằng than đá, hơn một nửa sản lượng trong lãnh thổ
Habsburg vẫn sử dụng than củi kém hiệu quả hơn nhiều. Tương tự, ngay
đến trước Thế chiến thứ nhất, khi đế chế sụp đổ, hoạt động dệt vải vẫn
không được cơ giới hóa hoàn toàn mà vẫn còn thủ công.
Áo-Hung không phải là đế chế duy nhất lo sợ công nghiệp. Xa hơn về
phía đông, nước Nga cũng có một hệ thống thể chế chính trị chuyên chế
tương tự, được hun đúc bởi Peter Đại đế, như ta đã thấy ở phần đầu chương
này. Cũng như Áo-Hung, các thể chế kinh tế của Nga có tính chiếm đoạt
cao độ, dựa vào chế độ nông nô, duy trì ít nhất một nửa dân số bị trói chặt
vào đất đai. Nông nô phải làm việc không công ba ngày một tuần trên đất
đai của các lãnh chúa. Họ không thể bỏ đi nơi khác và không có tự do nghề
nghiệp, đồng thời lãnh chúa có thể tùy ý bán họ cho một lãnh chúa khác.
Triết gia cấp tiến Peter Kropotkin, một trong những người sáng lập chủ
nghĩa vô chính phủ hiện đại đã mô tả sinh động sự vận hành của chế độ
nông nô dưới triều đại Nga hoàng Nicholas I, người cai trị nước Nga từ
năm 1825 đến 1855. Ông hồi tưởng lại thời thơ ấu của mình:
Câu chuyện về những người bị chia ly gia đình và làng quê của họ, bị
bán đi, bị thua bạc hay bị đổi lấy một cặp chó săn, và bị đưa đến một vùng
đất xa xôi của nước Nga… về những đứa trẻ bị tước đoạt khỏi tay bố mẹ và
bán cho những ông chủ dã man tàn ác hay ăn chơi phóng đãng; về những
trận đòn roi trong chuồng ngựa xảy ra mỗi ngày với sự ác nghiệt không ai
muốn nghe; về một cô gái chỉ có thể giải thoát bằng cách trầm mình tự vẫn;
