của cải từ trên trời rơi xuống này đã không hề tạo ra được các nền kinh tế
đa dạng hiện đại ở Ảrập Saudi hay Kuwait. Phải chăng đây là những thực tế
thuyết phục chứng tỏ rằng tôn giáo có vai trò quan trọng? Mặc dù có lý,
song lập luận này cũng không đúng nốt. Các nước như Syria và Ai Cập đều
nghèo và dân số của họ đều chủ yếu là người Hồi giáo. Tuy nhiên, các nước
này giống nhau trên những phương diện còn quan trọng hơn nhiều đối với
sự thịnh vượng. Tất cả đều đã từng là địa hạt của Đế chế Ottoman, và chính
đế chế này đã định hình một cách nặng nề và tiêu cực đến cách thức phát
triển của các nước này. Sau khi sự cai trị của Ottoman sụp đổ, các nước
Trung Đông bị nhập vào đế chế thuộc địa của Anh và Pháp, và một lần nữa,
trở nên cằn cỗi hơn. Sau khi độc lập, các nước trong vùng bắt chước các
nước thuộc địa cũ bằng cách phát triển chế độ chính trị độc tài với rất ít thể
chế chính trị và kinh tế mà chúng tôi cho là tối quan trọng để tạo ra thành
công kinh tế. Con đường phát triển này đã được định hình chủ yếu bởi sự
cai trị của Ottoman và châu Âu. Mối quan hệ giữa Hồi giáo và cái nghèo ở
Trung Đông phần lớn là không thật.
Vai trò của những sự kiện lịch sử này, chứ không phải yếu tố văn hóa,
trong việc hình thành quỹ đạo kinh tế ở Trung Đông được thể hiện qua thực
tế là những phần thuộc Trung Đông tạm thời thoát ra khỏi ách cai trị của
Đế quốc Ottoman và các cường quốc châu Âu, chẳng hạn như Ai Cập vào
năm 1805 và năm 1848 dưới thời Muhammad Ali, có thể bắt đầu thay đổi
kinh tế nhanh chóng. Muhammad Ali cướp quyền sau sự rút lui của quân
chiếm đóng Pháp ra khỏi Ai Cập dưới thời Napoleon Bonaparte. Khai thác
điểm yếu trong sự cai trị của Đế chế Ottoman đối với lãnh thổ Ai Cập vào
thời điểm đó, Muhammad Ali đã có thể xây dựng triều đại của riêng mình,
mà dưới dạng này hay dạng khác, trị vì cho đến cuộc Cách mạng Ai Cập
năm 1952 dưới sự lãnh đạo của Nasser. Cải cách của Muhammad Ali, mặc
dù có tính cưỡng bức, đã mang lại tăng trưởng cho Ai Cập, với bộ máy nhà
nước, quân đội và hệ thống thuế được hiện đại hóa và có sự tăng trưởng
trong nông nghiệp và công nghiệp. Tuy nhiên, quá trình hiện đại hóa và
