Mặc dù cháu mặc đã chật, dù bà đã đi xa, nhưng nhắc mẹ chúng nhớ như
mới chớp mắt hôm qua hôm kia, bà ngoại vừa mua từ phiên chợ Tết năm
nào.
Mẹ tôi vẫn thường đưa than vào cho những nhà nằm sát chợ Vinh. Tết
đến sực nức mùi mứt dừa, mứt gừng, mứt khoai. Mứt được sên trên những
chảo gang lớn, khói bốc nghi ngút thơm phức gian bếp. Tôi vẫn theo phụ
mẹ bưng bê than từ những ngày học cấp II, bé xíu cho tới khi học năm cuối
đại học. Người tôi thấp lũn tũn. Chẳng biết vì vóc dáng nhỏ hay vì ấn tượng
về những ngày đầu nhỏ xíu mà lúc nào đi đưa than về cũng được các bác,
các dì dúi theo cho một bịch mứt Tết nho nhỏ vừa rời bếp, còn nóng hổi,
giòn rụm. Cảm giác ở trong một gian bếp đầy sắc màu, thơm ngào thơm
ngạt mùi mứt Tết và ấm sực vì hơi nóng toát ra từ bếp lửa thật thích. Hơi
ấm làm lấp lánh ánh mắt mẹ, làm làn da đã hằn vết thời gian vẫn kịp ửng
hồng một chút.
Khi những tất bật cuối năm đã tạm gác lại, mẹ lại quay ra chợ với
những túi đồ nặng trĩu, trong đó là áo ấm mùa cũ của con, váy áo của cháu
đã chật… dành cho những người cuối cùng ở chợ. Những người cuối cùng
ở chợ thường là những người vất vả nhất, nghèo khổ nhất, họ dành cả
những thời khắc sát Giao thừa mong kiếm thêm chút đồng xu cắc bạc để lo
cho gia đình. Và tôi nhìn thấy ánh mắt họ thoáng lên niềm vui cuối năm khi
nhận những món đồ cũ đã giặt là thơm phức. Họ chia nhau món đồ phù hợp
với con cháu mình, cảm ơn rối rít và chúc nhau đón một năm mới tốt lành.
***
Có lẽ chẳng mấy thế hệ ở Vinh rành rẽ “lịch sử” các quán ăn vặt hơn
bọn 8X chúng tôi. Bởi, nếu sinh ra sớm hơn, mẹ kể ngày đó cơm độn khoai
còn không có đủ để ăn, nói chi đến quà vặt. Sinh ra muộn hơn, các hàng ăn
vặt đã mọc lên nhiều như nấm. Mẹ tôi dạy con bài học “Ăn trông nồi, ngồi
trông hướng” nhưng chưa bao giờ dạy con rằng không nên ngồi ăn vặt giữa
chợ, bên phố. Mẹ thậm chí còn giới thiệu cho tôi món này ngon, món kia
mới ở một góc chợ nhỏ nào đó vì mẹ làm nghề bán than tổ ong cho các
quán ăn nên hiểu rất rành rẽ. Và khi rảnh, mẹ sẽ chiều chuộng đi cùng tôi
