qua thế hệ khác, từ thời có những truyền thuyết về Gjergj Elez Alika, khi cái
ác như một con quái vật, bao giờ cũng từ biển ngoi lên và cần phải diệt nó
ngay từ trên bờ, ngăn không cho nó tiến sâu vào trong đất liền. Đó là tính
cảnh giác đã có từ lâu đời đang trỗi dậy trong lòng họ, một sự lo ngại cổ xưa
đối với những làn nước xanh biếc, và nói một cách bao quát hơn, đối với
mọi đất nước bằng phẳng, nơi cái ác bao giờ cũng xuất hiện, và khi những
con người đó từ trên núi đổ xuống nhập vào số tàn quân của binh lực hoàng
gia vẫn còn đang cầm cự, họ hít cái không khí của biển cả, phát hiện thấy nó
mênh mông bao la trước mặt họ, họ cảm thấy nguy hiểm, và tưởng như nghe
thấy trong tiếng sóng gầm thét âm điệu của một bản nhạc chiến đấu.
Hàng chục du kích đã xuống núi như vậy trong ngày hôm đó; trong
hàng ngũ họ có những người đội mũ da, đeo kính, xen lẫn với những người
miền núi cao lớn, vẫn còn đang sống theo chế độ tộc trưởng, và có lẽ nhiều
người cũng không cần biết nước nào đến xâm lược họ, kẻ thù họ sắp chống
lại là ai, vì điều đó đối với họ chẳng có gì là quan trọng. Điều chủ yếu là cái
ác từ biển tới là phải đánh lui nó xuống biển. Nhiều người suốt đời chưa hề
trông thấy biển bao giờ và khi biển Adriatic xuất hiện trước mặt họ, chắc họ
đã thốt lên: «Đẹp quá». Có thể họ không tin là cái ác lại có thể từ đó tới. Sau
đấy, họ thản nhiên nhìn những chiến hạm đậu san sát ngoài khơi với những
nòng pháo khổng lồ chĩa vào bờ, những phi cơ bay thấp là là, những xuồng
đổ bộ, và không chần chừ, họ xông vào giao chiến theo như tục lệ đã quy
định và ngã xuống, kẻ trước người sau.
Rồi vào buổi chiều tà, từ những miền hẻo lánh, heo hút trong núi,
những người đi chậm tới nơi. Rã rời, mệt nhoài sau những chặng đường dài,
họ cứ thế mà lao vào trận đánh lúc mặt trời mọc, khi bọn xâm lược đang
dùng những máy bơm lớn để rửa sạch máu rực đỏ dưới những tia nắng cuối
cùng trên đường phố Durrës.
Những người dân miền núi cứ tiếp tục ùn ùn kéo tới cho đến chập
tối. Có những người đến đơn độc một mình và bóng dáng họ, với khẩu súng
vươn cao, in hình trên các đỉnh đồi. Khi các ngọn đèn phát hiện thấy họ ở
nơi phục kích, họ đã bị súng liên thanh quét ngã gục, và họ cứ nằm úp sấp
tại chỗ cho tới sáng, mái tóc ướt đẫm sương đêm.
