tướng tưởng như mình vẫn đi trên con đường hôm qua và không còn lối đi
nào khác ngoài con đường núi chật hẹp ác nghiệt này cứ bắt họ quẩn quanh
mãi không sao thoát ra được. Và bây giờ nhiệm vụ sắp hoàn thành, viên
tướng bỗng có cảm giác như không bao giờ ra khỏi được những quả núi này.
Ở các khúc quanh ông lại nhìn thấy vẫn những lô cốt ấy có trổ lỗ
châu mai, các khe hẹp ấy, cái nằm ngang, cái thẳng đứng, nom như những
cái mồm há hốc khi thì tỏ vẻ ngạc nhiên, khi thì có ý mỉa mai giễu cợt. Viên
tướng nhìn những bộ điệu câm lặng trân trân như đá đó và lại có cảm giác có
lẽ không bao giờ thoát khỏi cái vẻ mỉa mai bất động ấy.
Chiếc xe tải, với những chiếc hòm lớn ở trong chồng chất hàng trăm
túi nylon đựng đầy xương cốt, vẫn cứ ngoan ngoãn theo sau chiếc xe con.
Các công nhân đào đất mặc áo khoác ngoài bằng da ngồi hút thuốc lá trên
mặt hòm. Từ khi bác công nhân già mất, không còn nghe thấy họ hát nữa.
Viên tướng hồi tưởng lại hàng trăm, hàng ngàn xe tải nhà binh đã đi
qua trước mắt ông suốt cuộc đời quân nhân của ông. Ông nhớ lại những tên
lính ngồi thành hàng phía sau xe, cằm tì lên đầu súng, người lắc la lắc lư, lắc
lư hoài. Và bây giờ chúng tập hợp hàng mấy trăm tên ở đằng sau ông kia,
trong một chiếc xe tải độc nhất, và vẫn cứ lắc lư đều. Duy có điều là không
còn nhìn thấy rõ cằm và tay chúng nữa.
Mọi ý nghĩ của viên tướng cứ xoay mãi quanh một điểm, y hệt con
đường, như một cái vòng, cứ quẩn quanh các ngọn núi mãi không thôi.
Từ hôm họ nhìn thấy pho tượng nọ, ông linh mục lại lặng lẽ không
nói và lại có vẻ u buồn. Viên tướng lại thấy bộ mặt ông ta thiểu não y như
buổi sáng hôm nào bị một cơn ác mộng, ông ta đã khiếp sợ hét lên. Đó là lần
thứ hai.
Pho tượng ấy, họ đã thoáng trông thấy nó ba hôm trước, ở một ngã
tư. Nó bất thình lình hiện ra như một người đứng bên bờ đường đợi xe tới
đón mình đi. Viên tướng đã quay sang phía ông linh mục để chỉ cho ông ta,
và thấy ông ta trợn trừng mở to mắt nhìn. Ông chưa bao giờ thấy ông linh
mục có vẻ hốt hoảng đến thế. Mắt ông ta nhìn vào pho tượng chằm chặp và
mặt ông ta bỗng tái mét.
- Ông làm sao vậy? Viên tướng hỏi.
