to lớn đè nặng trĩu tâm hồn. Và bây giờ, nghĩ lại, ông thấy cử chỉ của ông
hoàn toàn là điên rồ.
Dù sao đi nữa, cũng phải có cách gì sửa chữa việc này. Ông sẽ bàn
với ông linh mục ngay tối nay. Có vô khối tên lính cao một thước tám mươi,
chiều cao của viên đại tá. Còn về răng thì thu xếp cũng dễ thôi. Và ai dám
ngờ rằng di hài của viên đại tá đã bị đánh tráo? Chẳng có ai.
Rồi ông cố nhớ lại những tên lính khác cùng chiều cao với đại tá Z
nhưng không nhớ ra. Mỗi lần, trong khi đào bới, nghe thấy anh cán bộ
xướng to lên «một thước tám mươi hai» là ông lại nghĩ ngay: «Như đại tá
Z». Nhưng lúc này ông không nhớ ra được một tên nào hết.
Ông chỉ nhớ có tên lái máy bay người Anh nọ mà họ đã tình cờ đào
được dưới vết bánh xe một con đường làng, để rồi lại chôn xuống ngay tại
chỗ đã tìm thấy.
Rồi ông nhớ đến tên lính viết nhật ký. Hắn đo đúng một thước tám
mươi hai. Ông vẩn vơ nghĩ nếu đem di hài hắn đánh tráo vào di hài viên đại
tá thì sự thể sẽ ra sao. Ông hình dung sự đón tiếp của gia đình và tất cả
những người thân thích của viên đại tá sẽ dành cho di hài người lính thường
ấy, tang lễ lớn lao và đám ma long trọng. Betty, mặc đại tang, vừa khóc vừa
đỡ cánh tay bà mẹ già của viên đại tá, và bà lúc nào cũng chỉ nói về con trai
mình với tất cả mọi người chung quanh. Rồi hài cốt của anh lính khốn khổ
kia sẽ được đem tới ngôi mộ tráng lệ của kẻ đã giết anh ta, chuông nhà thờ
sẽ đánh vang lên, một ông tướng sẽ đọc diễn văn và mọi chuyện sẽ là một sự
lăng nhục đối với thiên nhiên, mọi chuyện sẽ chỉ là nhơ nhuốc, bịp bợm và
sàm báng. Và nếu quả thực có hồn ma và vong linh thì hẳn anh lính kia ngay
từ đêm ấy sẽ đứng lên, bước ra khỏi mộ.
«Không!» viên tướng tự nhủ. Nên tìm một người khác thì hơn. Chắc
chắn phải có người. Viên tướng rảo bước. Chỉ còn hai phút nữa là đến giờ
làm lễ. Ông đã trông thấy nhà thờ, một công trình kiến trúc đẹp kiểu mới
hầu như kề sát đường phố. Trước cái thềm nhỏ, dọc vỉa hè, sắp hàng một
dãy xe sang trọng nhãn hiệu khác nhau.
«Các vị trong ngoại giao đoàn!» viên tướng tự bảo; ông bước nhanh
lên các bậc đá cẩm thạch. Lễ missa vừa mới bắt đầu khi ông bước vào nhà
