bi một cái hình giống na ná một ngôi nhà thờ và ngay đằng sau là hai mũi
tên, dưới có viết chữ «Mộ» bằng mực đỏ. Cách đấy một quãng đường ngắn,
người ấy nói tiếp, có một bể nước, và xa hơn nữa, về phía tay phải, có hai
cây trắc ở chỗ này này, và người ấy lại đánh một cái dấu mới lên bản đồ, chỗ
gần ngôi nhà thờ.
Tốt lắm, viên tướng nói. Tôi xin cảm ơn ông.
- Chính tôi phải cảm ơn ngài mới đúng, người khách nói. Anh ta là
bạn chí thân của tôi. Người khách định nói thêm gì nữa, có lẽ là một chi tiết
cụ thể, hoặc một mẩu chuyện nhỏ, nhưng nhìn vẻ nghiêm khắc trang trọng
của viên tướng, người khách không dám nói thêm. Rồi người ấy xin cáo
biệt, mà viên tướng cũng không hỏi xem tên tuổi, địa chỉ cùng nghề nghiệp
của người khách là gì. Đấy chỉ là buổi đầu.
Từ đó, cứ chiều chiều, ông lại nghe thấy chuông réo liên tiếp và có
những người lạ mặt khác đến ngồi đầy phòng khách. Họ thuộc đủ mọi tầng
lớp, làm đủ mọi nghề, phụ nữ có, bố mẹ già của các người lính có, cựu chiến
binh có, và tất cả, người nào cũng rụt rè, người nào cũng có vẻ mặt giống
nhau khi họ ngồi trên chiếc tràng kỷ to đợi đến lượt mình được tiếp. Rồi lại
có những người khác từ các thành phố, từ nhiều tỉnh khác nhau đến. Những
người này ngồi đợi ở phòng khách, vẻ mặt còn ngượng ngùng hơn nữa, họ
lúng túng, không nói rõ được ý mình; những tài liệu họ có thể cho biết về
người thân của họ bị chết ở Albania, đều rất sơ sài và không có gì là chắc
chắn.
Viên tướng ghi vào một cuốn sổ tay tất cả những gì người ta nói với
ông, miệng luôn luôn nhắc lại:
- Các vị đừng lo. Các bản danh sách do Bộ chiến tranh lập ra đều rất
chính xác, và dựa vào những chỉ dẫn chi tiết của các bản đồ, thế nào chúng
tôi cũng sẽ tìm thấy được hết tất cả. Nhưng dù sao, tôi cũng cứ ghi lại tất cả
những điều các vị cho biết thêm. Sau này, những cái đó rất có thể sẽ giúp ích
cho chúng tôi.
Khách lục tục ra về, sau khi đã cảm ơn ông, và hôm sau, cảnh đó lại
tiếp diễn, có những người đến, áo mưa ướt sũng. Tuy lúc đi trên tấm thảm
dày, họ đã cố gắng hết sức thận trọng, nhưng vẫn in dấu giày của họ lên đó.
