người Kim Sơn (Giang Tô), hiệu đính. Như vậy, Việt Sử Lược không bị cái
nạn tam sao thất bản làm cho sai lạc đi; ngược lại, Việt Điện U Linh Tập vì
một sự rủi ro, đã bị sửa chữa rất nhiều; ngay ở thế kỷ XV, Nguyễn Văn Chất
đã viết Việt Điện U Linh Tập Bổ Tục, rồi đến thế kỷ thứ XVIII, Độn Phủ
Lê Hữu Hỉ, năm 1712, trong bài Bạt Việt Điện U Linh Tập 8 đã phải than
phiền rằng “đời truyền Việt Điện U Linh đã lâu, nhưng đều lầm lẫn
khó đọc”. So sánh những bản chép tay hiện còn giữ được như bản A47,
A75, A1919, A1879, ta đủ thấy sự sai biệt trầm trọng như thế nào 9. Do
đấy, trong những thời kỳ mà sự sửa chữa là cái quyền riêng của người sao,
khi mà sự kiêng huý không còn lý do tồn tại nữa thì cái tên Nguyễn
Tế Xuyên được đổi ra là Lý Tế Xuyên không có khó khăn gì. Sau cùng,
giáo sư Hoàng Xuân Hãn còn cho biết chức vụ của Lý Tế Xuyên là một
chức vụ đời Lý. Đã đành, kinh Đại Tạng 10 đã được Minh Sưởng và
chưởng thư ký là Hoàng Thành Nhã mang từ Trung Hoa về từ mùa xuân
năm Đinh Mùi (1007). Nhà Lý càng trân trọng hơn đối với kinh điển của
nhà Phật nhưng trong Toàn Thư cũng như trong Cương Mục, ta không thấy
một đoạn nào nhắc nhở đến chức vụ của Lý Tế Xuyên; ngược lại 11, Toàn
Thư đã hai lần nói tới; một lần vào đời Trần Nhân Tông 12 và một lần vào
đời Trần Minh Tông 13; như vậy Thư Hỏa Chính Chưởng là một chức vụ
đời Trần, có lẽ không phải là một chức vụ đời Lý; lại nữa, Lý Tế Xuyên còn
kiêm chức Chuyển Vận Sứ An Tiêm Lộ. Theo Aurousseau, An Tiêm Lộ
dưới đời Trần thuộc vào tỉnh Nam Định hiện nay 14. Từ năm 1916,
Maspéro đã căn cứ vào chuyện Lý Phục Man trong Việt Điện U Linh Tập
để quả quyết có một Đỗ Thiện 15 là tác giả một cuốn Sử Ký viết vào
khoảng 1287-1329; Gaspardone 16 trong Bibliographie Annamite ấn hành
năm 1934, đã công nhận chức vụ của Lý Tế Xuyên là những chức vụ đời
Trần. Đó cũng là ý kiến của Lê Quý Đôn trong Kiến văn tiểu lục 17 viết
năm 1777.
B. Tác giả và tác phẩm thuộc vào đời Trần
Trừ Chư Cát Thị và Hoàng Xuân Hãn, tất cả những nhà học giả đã nghiên
