xong rồi không biết ai ngay an gian, ai bạn ai thù, ai công ai tội.
Cho nên nói cho đúng thì vì nhìn thấy cơn suy vong của đất nước, nhìn thấy
nỗi thống khổ triền miên của đồng bào, nhìn thấy anh em ông Diệm định bắt
tay với ông Hồ Chí Minh mà bất đắc dĩ quân đội phải vội vã đứng lên làm
tên lính tiên phong cho dân tộc chận đứng cơn Hồng thủy. Nhưng vì hậu
quả quá nặng nề do chế độ Diệm để lại, nhất là mối oán cừu thù hận đằng
đằng giữa khối Công giáo và các tôn giáo khác, cho nên những tướng lãnh
tuy có lòng với quê hương dân tộc nhưng lại không có tài an bang tế thế làm
cho cuộc Cách mạng 1-11-1963 phải dở dang.
Đứng trên bình diện truyền thống dân tộc và ở khía cạnh chống độc tài bạo
trị, thì cuộc nổi dậy của tướng Dương Văn Minh và các tướng lãnh đồng chí
với ông ta để lật đổ chế độ Diệm có khác nào hành động của Biện Nhạc ở
Vân Đồn và hai người em Nguyễn Lữ, Nguyễn Huệ nổi dậy chống tên
quyền thần tàn ác, tham nhũng Trương Phúc Loan và chống chúa Nguyễn.
Lại bảo rằng vì lật đổ chế độ Diệm mà xảy ra ba năm xáo trộn và mất miền
Nam về tay Cộng Sản thì có khác nào bảo vì cuộc lật đổ Trương Phúc Loan
mà nội chiến ly loạn, chết chóc tang thương liên tục 31 năm trời từ 1771-
1802, ngày Gia Long nhờ sự giúp đỡ của các cố đạo Pháp chiến thắng Tây
Sơn thống nhất sơn hà để sau đó Việt Nam bị Pháp đô hộ.
Chỉ có nhóm sử gia tay sai của nhà Nguyễn mới lên án anh em Tây Sơn là
phiến loạn và xuyên tạc cuộc cách mạng Tây Sơn, cũng như chỉ có nhóm
Công Giáo Cần Lao mới xuyên tạc chính nghĩa cuộc cách mạng 1963 và
cuộc đấu tranh của Phật giáo.
Ta không thể không kính phục sử gia Trần Trọng Kim sống dưới triều đại
nhà Nguyễn mà vẫn chê trách Gia Long, ca ngợi những người anh hùng áo
vải đất Tây Sơn. Ta không thể không kính phục người trí thức trẻ tuổi Tạ
Chí Đại Trường sống dưới chế độ Nguyễn Văn Thiệu, một Tổng thống
Công giáo, mà vẫn vạch tội Hội Truyền Giáo Hải Ngoại Pháp, cha đẻ Giáo
hội Công giáo Việt Nam qua tác phẩm Lịch Sử Nội Chiến Việt Nam 1771-
1802.
Trách ông Dương Văn Minh và nhóm tướng lãnh lật đổ chế độ Diệm tạo ra
ba năm xáo trộn vậy có nên trách Tổng thống Yeltsin lật đổ chế độ Nga Sô