nhiệm ông Hoàng Cơ Bình giữ chức chủ tịch Uỷ Ban Bảo Vệ Bắc Việt thay
thế ông Nguyễn Hữu Trí, Thủ hiến Bắc Việt, một nhân vật thuộc đảng Đại
Việt.
Trách nhiệm ông Diệm là phải bảo toàn tất cả những phần đất của phe quốc
gia và nước Việt Nam phải toàn vẹn lãnh thổ như ý nguyện của mỗi người
quốc gia và như ông đã thề trước thánh giá và trước Quốc trưởng Bảo Đại.
Nhưng ông đã hoàn toàn thất bại.
Tại phòng hội lớn của Liên Hiệp Quốc tại Genève, trưởng phái đoàn Việt
Nam là Ngoại trưởng Trần Văn Đỗ, mặc dù khả năng lý luận có thừa và
lòng yêu nước cuồn cuộn, vẫn không ngăn được kết quả của một thế cờ đã
được sắp sẵn rồi. Thế cờ oan nghiệt cắt đứt đất nước thành hai miền để
những thoả hiệp của các cường quốc có thể thành hình trên máu lệ của 25
triệu người dân Việt Nam.
Thư mà cựu Ngoại trưởng Trần Văn Đỗ gởi cho tôi đính kèm trong phần
Phụ lục là một tài liệu lịch sử quý giá nói lên nỗi đau lòng của một nhà
Ngoại giao thất thế. Ngoại trưởng Trần Văn Đỗ đã không khóc lóc tại hội
nghị Genève như một số người viết sử đã thêu dệt, vô tình tạo cơ hội cho
Cộng Sản tuyên truyền; ngược lại, chính ông đã phản đối kịch liệt Thủ
tướng Mendès-France, trưởng phái đoàn Pháp, đòi hỏi Pháp phải đưa ra lời
tuyên bố long trọng công nhận Việt Nam hoàn toàn độc lập. Ít ra, trong
những giây phút cô đơn và tuyệt vọng nhất, ông cũng đã phơi bày được tấm
lòng son với đất nước quê hương.
Còn tại Bắc Việt, ông Hoàng Cơ Bình, chủ tịch Uỷ ban Bảo vệ Bắc Việt
nhất định không muốn rút lui khỏi miền Bắc, ông thành lập trung đoàn Thủ
Đô để bảo vệ Hà Nội. Người Pháp thấy thái độ cứng rắn của ông có thể gây
trở ngại cho việc thi hành những điều quy định của hiệp ước Genève nên
làm áp lực với Thủ tướng Diệm cất chức ông ta. Ông Diệm đành phải
nhượng bộ người Pháp và cử ông Lê Quang Luật đang làm Bộ trưởng
Thông Tin tại Sài Gòn ra Hà Nội thay thế ông Hoàng Cơ Bình, giải tán
trung đoàn Thủ Đô và tổ chức cuộc triệt thoái các cơ cấu quốc gia trong
vòng 300 ngày theo qui định của hiệp ước Genève.
Trước đó và cách đó gần trọn nửa trái cầu, vào buổi chiều ngày 20 tháng 7