nước cầm quyền năm 1949, ông mới xin sát nhập vùng Phát Diệm vào cộng
đồng quốc gia và triệt để ủng hộ Quốc trưởng.
Nêu tên tuổi và trường hợp tất cả các lãnh tụ ra, nhất là trường hợp ông Ngô
Đình Diệm, người sau này truất phế vua Bảo Đại, là để chứng minh rằng
ông Bảo Đại quả thật là một con cờ, nhưng là một con cờ cần thiết độc nhất
cho giai đoạn 1948-1954 không ai thay thế được. Chỉ tiếc rằng con cờ đó đã
không được lực lượng quốc gia sử dụng một cách khôn khéo. Nếu không
muốn nói rằng ông Bảo Đại là vị cứu tinh cho phe quốc gia trong giai đoạn
và bối cảnh đất nước lúc bấy giờ thì ít nhất ông cũng đã có công làm kẻ lót
đường cho người quốc gia có đất đứng để tiếp tục cuộc hành trình chống
Cộng sau 1954. Vua Bảo Đại đã đóng đúng vai trò cần thiết và bi hùng của
ông trong một giai đoạn lịch sử khó khăn đến vậy.
Mặc dù mang tiếng là người thân Pháp, nhưng trong thời gian làm Quốc
trưởng, ông vẫn tỏ rõ phong cách và thái độ một lãnh tụ quốc gia. Ông trọng
dụng những phần tử cách mạng, các nhân sĩ có thành tích yêu nước, các
nhân tài trí thức, ông không phân biệt chia rẽ đảng phái, không kỳ thị tôn
giáo. Gia đình của ông không mang tiếng tham nhũng khủng khiếp như các
chế độ sau ông. Ông đã tỏ rõ tư thế một vị Quốc trưởng của một quốc gia
độc lập, làm cho chính tướng De Lattre De Tassigny vừa là Cao ủy vừa là
Tổng Tư lệnh quân đội Pháp, tuy hết sức bất mãn nhưng vẫn kính trọng.
Sau năm năm lãnh đạo quốc gia, ông Bảo Đại đã xây dựng được những gì?
Theo ông Đoàn Thêm thì chế độ Bảo Đại đã để lại nhiều thành quả, nhiều
định chế mà giá trị vẫn còn được các chế độ sau mặc nhiên thừa nhận, nghĩa
là thừa hưởng, và duy trì như:
- Từ 1949, sau khi được một số khá đông cường quốc công nhận, Việt Nam
mới bước chân ra chính trường ngoại giao và tuy chưa thể vào Liên Hiệp
Quốc vì sự ngăn trở của Nga Sô, nhưng cũng đã được gia nhập vào 35 cơ
quan quốc tế.
- Hoa Kỳ đặt phái bộ viện trợ quân sự từ ngày 6-3-50 và ký hiệp ước tương
trợ với Việt Nam ngày 7-9-1951, đồng thời viện trợ kinh tế và cứu trợ cho
Việt Nam.
- Quân đội quốc gia được thành lập và phát triển mau lẹ: Từ 5 tiểu đoàn