xử nửa khôn nửa dại cũng như tính khoe khoang phách lối quá độ của ông
ta. Tổng thống Diệm rất ghét ông Trần văn Khiêm nhưng vào mùa Thu năm
1963, Khiêm được anh chị là vợ chồng Ngô Đình Nhu cử giữ chức Giám
đốc Nha Nghiên cứu Chính trị thay thế Bác sĩ Trần Kim Tuyến bị hạ tầng
công tác, đổi đi làm Tổng lãnh sự tại Ai Cập để tê liệt khả năng chống đối
của Bác sĩ Tuyến có thể nguy hiểm cho chế độ.
Tại Huế và miền Trung có mụ Luyến, một người bà con trong họ Ngô Đình,
làm gia nhân hầu hạ thân mẫu Tổng thống Diệm từ thời còn trẻ. Mặc dầu có
chồng và ba, bốn người con, nhưng mụ Luyến không ở riêng lại cùng chồng
và con ở chung với ông Ngô Đình Cẩn trong nhà tại Phú Cam. Từ ngày ông
Diệm cầm quyền, người ta không còn dám gọi Mụ Luyến là Mụ nữa mà gọi
là Bà. Dù không có một chức vụ nào ngoài nhiệm vụ quản gia nhưng nhờ
sống cận kề lãnh chúa Ngô Đình Cẩn mà “Bà” ta có quyền sinh sát, một
tiếng nói của “Bà” Luyến với ông Cẩn cũng đủ làm cho nhiều người lên voi
xuống chó. Viên chức chính quyền cũng như quân đội ở miền Trung phải
cung kính, sợ hãi, nịnh hót, bợ đỡ “Bà” Luyến cũng cùng mức độ như đối
với ông Ngô Đình Cẩn. Dư luận dân chúng Huế đã mỉa mai gọi mụ Luyến
bằng cái hỗn danh “Đệ nhất phu nhân” của miền Trung.
Nói tóm lại Việt Nam là một nước Cộng hòa nhưng qua Hiến pháp (sẽ được
phân tích ở một chương sau) và qua thực tế, người ta thấy ông Diệm không
phải là một Tổng thống do dân bầu để cầm đầu ngành hành pháp mà là một
vị vua của thời phong kiến và bà con anh em ông ta đều là “Hoàng thân
Quốc thích”, thứ Hoàng thân Quốc thích có quyền hành nắm hết rường mối
quốc gia. Vì thế nhân dân Việt Nam và báo chí quốc tế đã nặng lời chỉ trích
chế độ Ngô Đình Diệm và gọi chế độ ấy là chế độ “gia đình trị”, một thứ
hình dung từ sâu sắc và ám ảnh tâm trí mọi người đến độ chỉ cần nói ba
tiếng ấy là người ta biết ngay nói đến chế độ nào.
Nhưng chế độ “gia đình trị” Ngô Đình Diệm không phải chỉ ngừng lại ở sự
việc toàn thể bà con, anh em, dâu rể, nội ngoại (và cả mụ Luyến, một người
giúp việc nhà) nắm toàn quyền lãnh đạo đất nước, nắm trọn quyền sinh sát
