VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 379

hoặc vì không chịu nổi áp lực của các cơ quan mật vụ công an.
Ký giả Vũ Bằng, tác giả của những hồi ký nổi tiếng, đã tóm tắt rất rõ ràng
khung cảnh sinh hoạt báo chí dưới chế độ Diệm trong tác phẩm “Bốn Mươi
Năm Nói Láo” (tr. 228) như sau:
Riêng tôi thấy rằng làm báo ở dưới một chính thể độc tài độc đoán, thì dù
muốn xoay sở thế nào, bịp bợm thế nào cũng vẫn không thể thoát khỏi được
ra ngoài quỹ đạo của chế độ và cuối cùng độc giả cũng biết ai ngay, ai gian.
Báo nào mới ra đời cũng la thét ghê gớm lắm: nào dám nói, dám làm, dám
chửi; nào phục vụ nhân dân, đứng hẳn về phía đối lập, đòi công bằng xã hội,
tranh đấu cho đồng bào có cơm no áo ấm; nào quét sạch thối tha, nhơ bẩn,
dám làm, dám chết… những rút cục, trong một chính thể độc tài, nô lệ, dân
chủ ngụy tạo như chính thể nhà Ngô, chẳng có một tờ báo nào thoát được ra
ngoài quỹ đạo của chế độ Ngô Đình Diệm.
Các ông Mặc Thu, Huỳnh Hoài Lạc, Nam Đình… đã tự ý đóng cửa các tờ
Người Việt Tự Do, Chuông Mai, Thần Chung cho đến vào khoảng tháng 12
năm 1963, khi chính sách khống chế báo chí cùng theo chế độ Ngô Đình
Diệm bị nghiền nát dưới sự phẫn uất của toàn dân, và lúc đó tôi đang làm
Tổng trưởng Thông Tin trong tân chính phủ, (sau ngày 1-11-1963) những tờ
báo nói trên mới hồi sinh để có thể ngẩng mặt cùng với toàn dân hành xử
quyền nghe và nói sự thật.
Ông Huỳnh Hoài Lạc vốn là một cây viết chủ lực của tờ Thời Cuộc vào
những năm 1948, 1949, và đã hết lòng ủng hộ ông Diệm, nhưng vì phẫn nộ
chế độ Diệm nên đành đóng cửa tờ Chuông Mai, gác bút nằm nhà chịu sống
đời ẩn dật. Ký giả lão thành Nam Đình (người bạn trẻ thân thiết của nhà báo
yêu nước tiền phong Diệp Văn Kỳ) cũng bất mãn với chế độ độc đoán kỳ thị
của ông Diệm nên đã quyết định đình bản vĩnh viễn tờ Thần Chung. Ký giả
kỳ cựu và nhiều uy tín Trần Tấn Quốc cũng từ giã nghiệp báo, thà chịu sống
thất nghiệp nhưng trong sạch, cho đến khi “được mời” vào dinh Độc Lập để
vừa nghe hăm dọa, vừa nghe phủ dụ ông mới rất thỉnh thoảng viết một bài
loại vô thưởng vô phạt.
Riêng ký giả Mặc Thu, dù đã có một thời ở trong nhóm chủ trương của tờ
Tự Do và liên hệ chặt chẽ với bác sĩ Trần Kim Tuyến, nhưng sau vụ khủng