VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 451

ý hội nghị (để gián tiếp nhờ họ giúp tôi thuyết phục ông Diệm về mức độ
phá hoại càng lúc càng gia tăng của Việt Cộng mà mỗi lần tôi trình bày thì
ông lại gạt đi vì cho là tôi bi thảm hóa vấn đề) về khả năng và ý đồ của Việt
Cộng muốn cắt đứt đường xe lửa nối liền hai miền Trung và Nam.
Để phản đề nghị, một số chuyên viên có trình bày với ông Diệm về việc sử
dụng ngân khoản lớn lao đó cho hai dự án: hoặc là phát triển một hệ thống
thương thuyền vừa an ninh hơn vừa vận chuyển được nhiều hơn; hoặc là tái
thiết quốc lộ số 1 chạy từ Quảng Trị đến Tây Ninh để khuyến khích ngành
vận tải bằng xe đò [21].
Cả hai dự án này đều lấy yếu tố an ninh làm chính vì thực tế Việt Nam là
một nước đang lâm chiến với một kẻ thù mà phá hoại, đột kích là sở trường
số một. Cả hai dự án này cũng đều đặt tính khả thi làm điều kiện tiên quyết
để khả dĩ duy trì được mạch sống kinh tế cho cả hai miền Trung và Nam.
Nhưng ông Diệm đều không đồng ý và gạt bỏ đi. Khi ông đã có chủ ý làm
đường xe lửa Xuyên Việt vì (trong giai đoạn đó thì) dễ dàng hơn và chóng
hoàn tất hơn, thì chủ ý đó đã trở thành một ám ảnh thôi thúc, đủ sức đánh
phá mọi lý luận hợp lý và khả thi nhất, dù lý luận đó có là lý luận tổng hợp
của những chuyên viên về an ninh, về kinh tế, về giao thông, biết nhiều và
nắm vững tình hình thực tế hơn ông.
Đường xe lửa Sài Gòn–Đông Hà được ông Diệm khánh thành trọng thể tại
Quy Nhơn ngày 7 tháng 8 năm 1959. Nhưng chỉ gần hai năm sau, giữa năm
1961, đường xe lửa Xuyên Việt bị chặt ra nhiều khúc vì những cuộc tấn
công, đặt mìn, phá hoại đường rầy của du kích Việt Cộng.
Việc tái thiết đường xe lửa từ Sài Gòn đến Đông Hà đã làm thiệt hại nặng nề
về cả tài chánh lẫn nhân mạng. Hàng ngày, trên mỗi chuyến tàu, một tiểu
đoàn thiết vận “bảo vệ hỏa xa” được phái theo hộ tống các đoàn tàu. Đại tá
Nguyễn Văn Tự (hiện nay ở Mỹ), lúc bấy giờ là Thiếu tá chỉ huy công tác
bảo vệ đường hỏa xa, thường đến phàn nàn với tôi về nhiệm vụ khó khăn,
thiếu phương tiện và nhân sự để nhờ tôi can thiệp với cấp trên tìm biện pháp
đối phó. Nhưng cũng như bao nhiêu chính sách, kế hoạch, chương trình,
công tác khác của ông Diệm, không còn biện pháp nào để cải tiến những
thất bại có tính cách cơ bản khi ông đã chủ quan cho mình là đúng, ngoài