em nhà Ngô “đi con đường thống nhất và độc lập đất nước của họ”. Nước
Pháp sẽ chứng tỏ cử chỉ đó khi cơ hội đến” [35].
Tôi còn nhớ rõ khi Đại sứ Lalouette từ Paris về được độ một tuần lễ thì ông
Jean Francois Doudinot de la Boissière, đại diện của Pháp tại Hà Nội, lần
đầu tiên từ 9 năm qua bay vào Sài Gòn ghé thăm Bộ ngoại giao, rồi vào
dinh Gia Long liền. Võ Văn Hải, Nguyễn Đôn Duyến và tôi theo dõi thật kỹ
thì biết như lời Hải nói “ông Cụ đã bị vợ chồng Nhu xỏ mũi nhờ Pháp làm
trung gian để thỏa hiệp với Hà Nội”.
Ngày 27 tháng 4 năm 1963, trong một công điện mật gửi về Warsaw,
Maneli cho biết các đại diện ngoại giao của khối ASEAN đã liên lạc mật
thiết với ông và đặc biệt dò xem có thể có trường hợp chính quyền Nhu–
Diệm hợp tác với Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam để chống Mỹ không.
Ông Maneli đã trả lời rằng:
… cuộc khủng hoảng hiện tại là do Mỹ và Diệm đã không tôn trọng Hiệp
Ước Genève tổ chức bầu cử, do chính sách khủng bố của chính quyền, do
quyết tâm muốn Công giáo hóa Việt Nam bằng bạo lực (to convert Vietnam
to Christianity by force), do chính sách kinh tế và xã hội thoái bộ, và cuối
cùng là do sự thành công của Mặt Trận [36].
Ngày 14–8–1963, ông Maneli lại gửi một báo cáo về chuyến đi Hà Nội đầu
tháng Tám:
Tôi xin nhắc lại lời tuyên bố của cả Hồ Chí Minh lẫn Phạm Văn Đồng:
“Mục tiêu và nhiệm vụ quan trọng nhất của chúng tôi là đuổi Mỹ. Rồi sau
