quát hơn của những cộng sự viên thân tín cũ của ông Diệm. Họ cũng đã
từng chống đối chế độ, đã từng lên án những tội ác của các ông Thục, Nhu,
Cẩn và nhóm Cần Lao Công Giáo mà họ cho là đã phá hoại chế độ. Nhưng
điểm khác biệt là họ không bào chữa cho chế độ nhưng lại chống ngày Cách
mạng 1–11–63, và tách rời trách nhiệm ông Diệm ra khỏi trách nhiệm chung
của các anh em ông ta để biện minh cho những lỗi lầm và nhất là cho sự
tham dự của ông trong âm mưu thỏa hiệp với Cộng Sản của ông Nhu.
Họ cũng không ồn ào tham gia những hoạt động quá khích của nhóm Cần
Lao Công Giáo nhằm phục hồi “Tinh thần Ngô Đình Diệm” hoặc nhằm
đánh bóng cho chế độ cũ mà hậu ý chính trị là ngụy trang lịch sử để chạy tội
với dân tộc. Họ chỉ âm thầm tiếc nuối về một dĩ vãng xa xưa. Tiêu biểu cho
một số người ít ỏi đó là ông Võ Như Nguyện (hiện ở Mỹ), một chiến hữu kỳ
cựu của ông Diệm và là một đồng chí của tôi trong Phong trào của ông
Diệm vào những năm đầu của thập niên 40. Trong một lá thư gởi cho một
người bạn tại Hoa Kỳ là ông Hoàng Đồng Tiếu, ông Nguyện viết:
“… Vào khoảng tháng 9 hay tháng 10 năm 1963, ông Cụ (tức ông Diệm) về
Huế cho gọi tôi lúc 4 giờ chiều. Hai cụ cháu ngồi tâm sự với nhau đến 10
giờ đêm. Cụ không ăn cơm tối mặc dù lúc 7, 8 giờ gì đó ông Cẩn thúc giục
đến 3, 4 lần mời anh xơi cơm. Hôm ấy tùy viên là Châu Văn Lộc (hiện ở
Mỹ) đã nghe được câu chuyện giữa hai cụ cháu tôi, lúc tiễn tôi ra cửa Lộc
nói với tôi” “Lần thứ nhất Lộc mới nghe được câu chuyện giá trị như thế”.
Hôm đó Cụ kể lại chuyện xưa, nhắc lại mấy tập tôi đệ trình Cụ đề cập đến
chuyện “Con đường thoát” của tôi, của Công giáo, Phật giáo, chuyện trong
gia đình, chuyện người Mỹ… Tóm tắt cụ nói: “Chú Cẩn và thím Nhu có
nhiều lầm lỗi, các vị Linh mục và Đức Cha nữa cũng lầm lỡ, nhưng Nguyện
là Nho học, Nguyện có biết câu “Gia nan thiên hạ dị”? Chuyện nhà là vậy,
khó giải quyết mau, để lần lần sửa chữa, nếu gấp nếu mau sẽ lâm vào thế
“Bì oa trữ nhục” của Nguyễn Nhạc, Lữ, Huệ. Tôi biết cả và cũng vì bọn làm
