theo đường bộ rời Sài Gòn để về Huế. Cùng đi với ông có ông Võ Văn Hải
và một đồng chí trẻ tuổi tên là Bảo. Đến Nha Trang thì ông bị Việt Minh bắt
giữ nhưng nhờ kỹ sư Đặng Phúc Thông đang làm việc ở ty Hoả Xa và một
trung uý hiến binh Nhật can thiệp nên được trả tự do. Sáng hôm sau, ông
tiếp tục cuộc hành trình chỉ với Bảo, nhưng cả hai lại bị Việt Minh chận bắt
tại sông Cầu. Riêng ông Võ Văn Hải, vì ngủ quên tại nhà người quen tại
Nha Trang nên thoát khỏi.
Sau gần hai tuần lễ chỉ để vượt một đoạn đường không đến 500 cây số, lúc
thì đi bằng thuyền, lúc thì xe hoả, lúc xe hàng, cuối cùng tôi đã đặt chân
được tới Huế.
Tại ngôi nhà Phú Cam, tôi mới biết tin ông Diệm bị Việt Minh bắt đem ra
Bắc không biết số phận như thế nào, còn ông Ngô Đình Khôi và người con
trai độc nhất của ông là Ngô Đình Huân cùng bị bắt với ông Phạm Quỳnh
và sau đó bị thủ tiêu tại một địa điểm ở phía Bắc tỉnh Thừa Thiên. Một số
lớn đồng chí của tôi, trong đó có Nguyễn Tấn Quê, kẻ thì bị bắt giam vào
lao Thừa Phủ, kẻ thì bị giam giữ ở những trại tù bí mật xa thành phố Huế,
có người lại bị thủ tiêu mất tích.
Về Huế mà tôi như lạc lõng đến một vùng đất xa lạ. Cũng thành quách soi
bóng nước sông Hương mơ màng, cũng cầu Trường Tiền sáu vài mười hai
nhịp, cũng tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân vang, cảnh cũ vẫn đó mà
người xưa đâu còn. Ngọn cờ đỏ sao vàng ngạo nghễ tung bay trên kỳ đài
Ngọ Môn đã làm đảo lộn dân tình xứ Huế. Nhân dân tự vệ, Vệ Quốc quân
đang soạn sửa để chờ đợi cuộc giao tranh, dân chúng đang lo lắng để tản cư
về vùng thôn dã. Công dân Vĩnh Thuỵ ra đi, kinh thành trưởng giả, đài
trang, cổ kính xưa kia, nay đã biến thành một quê hương ly loạn. Mấy năm
sau, đọc bài thơ của Vũ Hoàng Chương, tôi vô cùng thán phục thi nhân đã
lột tả được một cách thần tình những thay đổi của Cố Đô và tâm trạng của
những con người vốn nặng lòng hoài cổ:
