VIỆT NAM MÁU LỬA QUÊ HƯƠNG TÔI - Trang 914

Sau vụ tấn công chùa chiền đêm 20–8–63, Tổng thống Kennedy bắt đầu cụ
thể yêu cầu ông Diệm phải đưa ông Nhu ra nước ngoài, nhưng ông Diệm
không chịu và Hoa Kỳ cũng đành bó tay không có giải pháp nào hơn. (Xin
lưu ý rằng từ đầu năm 1963, âm mưu bắt tay với Hà Nội của anh em ông
Diệm đã tiến triển khá sâu rồi. Tết âm lịch 1963, Hà Nội đã tặng ông Diệm
một cành đào và được ông Diệm hân hoan cho trưng bày tại dinh Gia
Long). Cho đến ngày 29–10–1963, ông Cabot Lodge vẫn chưa biết thời
điểm phát động cách mạng chỉ còn 48 tiếng đồng hồ nữa, nên vẫn hy vọng
vào nỗ lực thuyết phục ông Diệm cho ông Nhu xuất ngoại để giới hạn
những đổ vỡ và những đảo lộn nếu có một cuộc chính biến xảy ra.
Ông Lodge đến Việt Nam với một nhiệm vụ rất rõ ràng và khó khăn là tạo
ổn định chứ không gây rối loạn. Chính sách của Hoa Kỳ lúc bấy giờ đối với
Việt Nam cũng là tăng hiệu năng chiến đấu chống Cộng mà điều kiện tiên
quyết là khả năng vận động toàn bộ sức mạnh miền Nam của cấp lãnh đạo
Việt Nam Cọng Hòa . Ông Lodge gần như có toàn quyền quyết định và
những nhận định ông gửi về cho tòa Bạch Ốc cũng như Bộ Ngoại Giao Hoa
Kỳ đều được cứu xét một cách nghiêm chỉnh.
Trước khi đi sâu hơn vào vai trò của ông Lodge, tôi xin có vài hàng ghi lại
về nhân vật ngoại quốc đã có một thời liên hệ đến vận mệnh nước ta, và để
thấy Cabot Lodge là một chính trị gia cẩn mật, hành sự với những suy tính
có lợi cho Việt Nam và Mỹ chứ không phải là một người nông nổi.
Tất cả bắt đầu vào ngày 18 tháng giêng năm 1963 tại một Câu lạc bộ Hải
quân Hoa Kỳ, khi Tổng thống Kennedy nhờ Đại tướng Chester Clifton thăm
dò xem ông Cabot Lodge có chấp nhận đi làm Đại sứ nước ngoài không?
Ông Lodge đã trả lời: “Tôi có nghề nghiệp, tôi không cần tìm việc làm
nhưng nếu có nơi nào khó khăn mà kinh nghiệm của tôi có thể hữu ích cho
đất nước thì tôi sung sướng chấp nhận”. Đầu tháng 6 năm đó, Tổng thống
Kennedy mời ông vào tòa Bạch Ốc và đích thân yêu cầu ông Lodge giữ
chức Đại sứ tại Việt Nam Cộng Hòa. Ông đáp lại rằng: “Nếu Tổng thống
cần thì dĩ nhiên tôi sẽ sẵn sàng, nhưng trước hết tôi phải hỏi ý kiến nhà tôi
và cựu Tổng thống Eisenhower, vị lãnh tụ đảng Cộng Hòa đã”.
Mặc dầu trước đó, chính quyền Dân Chủ Kennedy đã từng mời những nhân