vi của Lê Duy Mật mở rộng đến tận Trấn Ninh. Chỉ mãi đến năm 1769,
quân Trịnh mới có thể thực sự mở cuộc phản công. Các cuộc chiến đấu kéo
dài mãi đến năm 1770, Lê Duy Mật bị một tên tùy tướng phản bội, đã tự
sát.
Sau khi Lê Duy Mật chết, các phong trào lớn của nông dân chống Trịnh
tắt lịm dần, nhưng chế độ nhà Trịnh đã bị giáng một đòn trí mạng. Nhược
điểm lớn của các phong trào này chủ yếu là tình trạng phân tán và thiếu tổ
chức, trong khi phải đương đầu với một nhà nước tập trung nắm trong tay
một quân đội nhà nghề và một bộ máy cai trị đã được vận hành thành thạo.
Một đôi lúc đã từng có sự phối hợp giữa các phong trào, nhưng chưa bao
giờ có được một tổ chức trên quy mô cả nước. Đặc điểm của các cuộc nổi
dậy là như thế, nổ ra một cách tự phát và bao giờ cũng mang tính địa
phương. Cùng với nông dân ở thế kỷ XVIII, đã có những thợ thủ công bị
phá sản, những thợ mỏ, những thương nhân bất mãn. Sự phát triển của
nghề thủ công và thương nghiệp, những trao đổi hàng hóa với nước ngoài
đã gần như tạo nên thị trường dân tộc, nhưng thực ra đã không có một giai
cấp tư sản đích thực để có thể tự tay nắm lấy cuộc nổi dậy lật đổ chế độ
phong kiến và xây dựng một xã hội mới. Vai trò lãnh đạo các phong trào
nông dân trong phần lớn các trường hợp vẫn ở trong tay những phần tử
xuất thân từ chế độ phong kiến. Những nhà nho bất đồng chính kiến, những
tiểu quan lại, những nhà sư, là những người không thể nào hoạch định được
một cương lĩnh chính xác cũng như một cơ cấu tổ chức mới.
Nhà Trịnh đã buộc phải có một vài nhân nhượng: giảm thuế má và sưu
dịch, nhưng họ đã đương đầu với các cuộc nổi dậy bằng cách tăng cường
quân đội của mình, nhất là bằng những đơn vị đặc biệt. Tuy nhiên, nếu
những đơn vị này đã giúp họ đàn áp tàn bạo nông dân nổi dậy thì sau khi
chiến thắng, chính chúng lại trở thành mối nguy cơ thường xuyên đe dọa
chế độ nhà Trịnh.
Chế độ nhà Trịnh vào cuối thế kỷ XVIII
Nhà Trịnh đã đàn áp được các cuộc nổi dậy, nhưng không sao kìm hãm
được việc chiếm đoạt ruộng đất và cũng không ngăn nổi quá trình suy tàn
