của chế độ. Các chiếu chỉ từ phủ Chúa cũng như những điều trần can gián
của các quan ngự sử, những dự án cải cách mà những viên quan biết lo lắng
đến việc chung tấu trình lên, tất cả đều chỉ uổng công vô ích. Trong suốt
những năm 70 và 80 của thế kỷ, các trận đói xảy ra liên miên, hết trận này
đến trận khác.
Năm 1767, Trịnh Sâm lên ngôi chúa. Trịnh Sâm là một kẻ chơi bời trác
táng và hư hỏng, quyền hành chuyển vào tay ái phi Đặng Thị Huệ và gia
đình của bà ta. Triều đình nhà Chúa chia thành hai phe kình địch nhau, phe
của thế tử và phe của ái phi muốn đưa con trai mình lên ngôi chúa. Chính
người con trai này đã lên ngôi khi Trịnh Sâm chết năm 1782. Chúa đăng
quang khi mới 6 tuổi và Hoàng Đình Bảo, nhân tình của Đặng Thị Huệ,
mới là kẻ nắm thực quyền. Cuối năm 1782, quân đội nổi loạn giết chết
Hoàng Đình Bảo, khôi phục ngôi chúa cho thế tử, nhưng từ đó các binh sĩ
của đơn vị đặc biệt buộc triều đình nhà Chúa phải tuân theo ý của họ, cướp
bóc nhân dân, hạ bệ các vương hầu và khanh tướng, giết chết những ai dám
chống lại hành động của mình. Nông dân lại nổi dậy, nhưng những cuộc
bạo động đó không đạt được quy mô như trước nữa. Vào cuối thế kỷ
XVIII, chế độ nhà Trịnh đã ở bên bờ sụp đổ.
