Trong lĩnh vực văn hóa, cải cách lớn của Quang Trung là sử dụng chữ
Nôm tức là ngôn ngữ dân tộc trong văn tự Nhà nước và giáo đục, thay cho
chữ Hán đã được sử dụng từ nhiều thế kỷ. Năm 1791, Nguyễn Thiếp được
giao nhiệm vụ dịch các kinh sách Khổng giáo Trung Hoa với ý định dùng
để dạy học, việc này làm ông vấp phải sự phản đối của các nhà nho phản
động hay lạc hậu. Quang Trung cũng tìm cách thay đổi nội dung giáo dục
vốn đã bị thoái hóa thành một thứ học vẹt nhai lại từ chương sáo rỗng. Mỗi
làng phải chọn một nhà nho có thể mở trường dạy học, các nhà nho của chế
độ cũ buộc phải thi lại. Những kẻ phiêu lưu và ăn bám đã trốn tránh trong
các chùa chiền tu viện của nhà Phật đều buộc phải trở lại đời thường, chỉ
những người chân tu mới được phép ở lại. Các tu sĩ truyền đạo Công giáo
không bị đàn áp.
Triều đại Quang Trung là một triều đại lớn vì những chiến công hiển
hách cũng như những cải cách kinh tế và văn hóa mà triều đại đó đã tiến
hành. Không may năm 1792, Quang Trung đột ngột qua đời và cả những
anh em lẫn người con trai của ông ta đã không tiếp tục được sự nghiệp mà
Quang Trung đã mở đầu.
Sự cáo chung của Tây Sơn và sự phục hưng của nhà Nguyễn
Phần đất khó bảo toàn nhất của vương quốc Tây Sơn là vùng Gia Định ở
phía Nam. Tại đây, các phần tử địa chủ đã có thể tổ chức nhau lại và việc
cai trị được giao cho Nguyễn Lữ, người em thứ ba của nhà Tây Sơn. Chúng
ta thấy, Nguyễn Ánh đã tìm cách thử khôi phục lại quyền lực của nhà
Nguyễn tại đây với sự giúp đỡ của người Xiêm và Nguyễn Huệ đã đánh
đuổi quân xâm lược như thế nào(1784).
Vẫn không rời bỏ chính sách phản bội dân tộc, Nguyễn Ánh không chỉ
cam tâm cầu viện người Xiêm, ông ta cũng đã tiếp xúc với một giáo sĩ
truyền giáo người Pháp, Pigneau đe Béhaine(
khuyên Nguyễn Ánh nên kêu cứu nước Pháp. Viên giáo sĩ này đem một
người con trai của Nguyễn Ánh sang Pháp; với sự giúp đỡ của Hội truyền
giáo nước ngoài, ông ta được bệ kiến vua Pháp Louis thứ 16 và ngày 28
tháng 11 năm 1787, một hiệp ước đã được ký giữa một đại diện của nước
