Mấy tháng sau ngày giải phóng đã có một vài hoạt động vũ trang do một
số nhóm nhỏ tổ chức, nhưng không đạt kết quả bao nhiêu vì dân chúng
không đáp ứng lời kêu gọi của chúng. Tuy nhiên, bằng mọi giá cần phải
tránh cho được nội chiến. Một biện pháp an ninh bắt buộc được đề ra: phá
bỏ bộ máy hành chính-quân sự mà Washington đã dựng lên nhằm kéo dài
cuộc chiến tranh.
Bộ máy ấy của chế độ Sài Gòn cũ gồm có một đội ngũ sĩ quan lên đến
70.000 người, một số cán bộ chính trị - quân sự, ít ra cũng tương đương,
gồm những nhân viên cảnh sát mật, những tên chuyên nghề tra tấn đặc
trách chống phá cách mạng, được huấn luyện và nhồi sọ đến nơi đến chốn,
phụ trách việc gom dân vào trong mạng lưới khủng bố quân sự và cảnh sát
dầy đặc, những tên chỉ huy các cuộc hành quân càn quét, trấn áp đẫm máu,
lùng ráp liên miên. Dưới sự chỉ đạo của các cố vấn Mỹ, bọn chúng(thậm
chí một số tên núp dưới danh nghĩa tôn giáo) có nhiệm vụ tiến hành một
cuộc chiến tranh tổng lực thực sự chống nhân dân, nhằm tìm cách khuất
phục cuộc kháng chiến của nhân dân.
Có thể nhanh chóng cho hơn 1 triệu binh lính, cảnh sát công chức của
chế độ cũ trở về đời sống dân sự, nhưng không thể chuốc lấy nguy cơ một
cuộc nội chiến nếu như tất cả lớp sĩ quan và công chức ấy được tự do hành
động. Một quyết định được đưa ra là phải giữ họ lại trong những "trại cải
huấn" để làm một cuộc thanh lọc; sau một thời gian nào đó, những ai tỏ rõ
thiện chí, thuận tình đến với chế độ mới thì được trả lại tự do. Biện pháp ấy
về nguyên tắc là chính đáng, nhưng sai lầm lớn ở chỗ đã tiến hành không
có sự phân biệt, gộp chung các sĩ quan của chế độ cũ - kể cả những kẻ chỉ
huy các chiến dịch quân sự đi càn quét và ném bom xuống các làng xóm,
tàn sát nhân dân - lẫn với những bác sĩ, giáo viên, kỹ thuật viên bị bắt buộc
phải sung vào quân đội Sài Gòn, nguy hại hơn nữa là đã duy trì một không
khí ngờ vực chính trị đối với tất cả những ai đã từng làm việc trong bộ máy
hành chính của Sài Gòn, đưa họ ra khỏi những chức vụ phụ trách ở các cấp
của bộ máy hành chính mới, ngay cả những cơ quan kỹ thuật. Hàng vạn gia
