VIỆT NAM VĂN HỌC SỬ YẾU - Trang 53

Hán.
(8) Liệt tử: Họ Liệt, tên là Ngự Khấu người nước trịnh (nay thuộc tỉnh Hà Nam)
ở về đời Chiến Quốc, vào quảng thế kỷ thứ V, thứ IV tr. TL . Các môn đệ của
ông chép những lời ông dạy thành chữ Liệt Tử gồm có 8 thiên.
(9) Trang Tử: tên là Chu, người đất Mông (nay thuộc tỉnh An Huy) ở về đời
Chiến quốc, vào thế kỷ thứ IV tr. TL soạn ra sách Trang tử gồm hơn mươi vạn
lời nói.
--
Tôn chỉ của Lão tử
A) Về triết lý.- Lão tử cho Đạo là một nguyên lý rất huyền diệu do đấy mà sinh
ra trời đất và vạn vật. Đạo vốn là đơn nhất, sinh ra âm dương; âm dương sinh ra
trời, đất và khí; trời, đất và khi sinh ra muôn vật, muôn vật sinh ra khắp cả thế
gian, rồi quay trở về Đạo. Trở về Đạo,rồi lại hóa ra vạn vất, cứ đi đi về về mãi
thế, tức là cái cuộc biến cải sống chết ở đời, mà là cái cuộc tuần hoàn theo lẽ tự
nhiên.
B) Về Luân lý.- Người ta muốn theo đạo thì nên thanh tĩnh vô vi. Nghĩa là phải
tuyệt hết cái bụng nghĩ ngợi, ham muốn và quên cả hình hài đi để được trong
sạch yên lặng mà không hành động gì cả, cứ phó mặc tự nhiên không phải nhọc
trí nhọc sức. Sở dĩ người ta phải khổ sở, lo nghĩ là vì phải hành động mà nguồn
gốc của sự hành động là dục tình; bởi thế, nếu dứt hết dục tình thì không hải
hành động, không phải lo nghĩ khổ sở mà lòng được thư thái, thân được an
nhàn. Cho nên trong nhân loại kẻ gần Đạo nhất là đứa anh nhi mà người có
nhiều đức cũng hồn nhiên như đứa bé con vậy.
Đạo giáo biến đổi thế nào? – tư tưởng của Lão tử là một nền triết học cao thâm
quá, người thường không hiểu, nên không bao lâu đạo ấy biến đổi đi mà thành
một tôn giáo có nhiều dị đoan và ảo thuật. Người ta tôn Lão tử làm Thái thượng
Lão quân và bày ra thuật tu tiên, luyện đan (luyện thuốc tràng sinh bất tử), thuật
số, phù thủy v.v. ..
Sự truyền bá Đạo giáo sang nước ta.
Đạo giáo truyền sang ta từ đời Bắc thuộc, những không có môn phái thống hệ
gì.
Bậc thượng lưu học thức xem sách của Lão tử và của các môn đồ Đạo giáo như
Liệt tử, Trang tử thì nhiễm những tư tưởng tiêu diêu phóng khoáng, chán đường