Về phẩn Chỉnh, từ ngày không được theo sát Bắc Bình Vương Nguyễn
Huệ, Chỉnh đã thấy mình ở cái thế tiến cũng khó mà thoái cũng dở, biết
Nguyễn Huệ cơ mưu ghê gớm, đã không tin thì tai họa sẽ đến chưa biết giờ
phút nào. Chỉnh đành ráo riết kiếm các tay lưu vong, lập cơ ngũ ngầm có ý
chiếm hẳn Nghệ An gây thế tam phân thiên hạ. Nguyên sau khi Tây Sơn trở
về Phú Xuân, vua Chiêu Thống vừa lên ngôi, đình thần toàn là những kẻ bất
tài nên dòng họ Trịnh có Trịnh Lệ và Trịnh Bồng lại xuất đầu lộ diện tranh
nhau làm chúa, noi theo thói cũ. Vua Chiêu Thống bất đắc dĩ phải để Trịnh
Bồng tái lập phủ Liêu và phong Bồng làm Án Đô Vương. Bồng lại hiếp vua
như các tiên chúa họ Trịnh rồi trong dịp này các hào mục ở các địa phương
lấy danh nghĩa vua Lê cũng nổi lên như mười hai sứ quân xưa kia. Chính sự
Bắc Hà đã rối, lại thêm nạn đói kém, dịch lệ bùng ra càng tăng thêm cảnh
lầm than, khổ cực. Vua Chiêu Thống không còn cách gì đối phó đành cho
sứ giả vào Nghệ An, khẩn thiết mời Chỉnh ra Bắc Hà yên dân trừ loạn[10],
Chỉnh liền để người tay chân là Lê Duật ở lại với Nguyễn Văn Duệ, còn
mình thì cùng quân đội, phất cờ “hộ vệ” kéo ra Thăng Long.
Quân của Chỉnh tới đâu, quân Trịnh Bồng bỏ chạy đến đó, Chỉnh ung
dung bước vào Thăng Long, tiền hô hậu hét. Cái địa vị cao quý của ông
chúa cuối cùng họ Trinhh, một buổi mai đã sang tay chủ mới: Nguyễn Hữu
Chỉnh.
Vua Lê Chiêu Thống phong cho Chỉnh chức Bình Chương Quân Quốc
Trọng Sự, Đại Tư Đồ bằng Trung Công để thưởng công đã dẹp được kẻ
lộng quyền.
Việc đầu tiên của Chỉnh ở Triều Lê là chiếm đóng Trịnh phủ làm Đại
bản doanh, xin phong cho con là Nguyễn Hữu Du làm “Thế tử” lập dinh ở
phía Đông, cắt đặt tay chân vào các địa vị trọng yếu trong triều và ở các
trấn. Sau này các quan lại tâu vua phong cho Chỉnh tước Nhất Tự Công,
được mở phủ và đúc ân quân Võ Thành, viện khu mật thuộc về cả đấy[11].
