ngó tới. Dân chúng trước tình trạng này mất cả tin tưởng và cảm tình, phần
bị chiến tranh liên miên nên kiệt quệ mà sinh biến ở nhiều nơi, các tín đồ và
đạo trưởng đạo Thiên Chúa cũng nổi lên; ở Thanh Hóa có Tù trưởng
Mường là Hà Công Thái đánh phá, ở Nghệ An có tướng Nguyễn là Nguyễn
Văn Thụy và Lưu Phúc Tường đem quân Vạn Tượng sang khiến tình thế
của Tây Sơn thêm bấn loạn.
5 – Nguyễn Vương ra Bắc Hà
Đầu tháng 7-1801 vua Cảnh Thịnh đổi niên hiệu ra Bảo Hưng rồi truyền
hịch đi các trấn lấy thêm binh sĩ. Em là Nguyễn Quang Thủy được cử vào
giữ Nghệ An. Tháng 11, vua Cảnh Thịnh đem quân 4 trấn ngoài Bắc và
quân Thanh, Nghệ cả thảy ngót 30.000 vượt sông Linh Giang, 100 chiến
thuyền vào đóng ở cửa Nhật Lệ. Nữ tướng Bùi Thị Xuân, vợ Trần Quang
Diệu cũng đem 5000 quân đi theo.
Nguyễn Vương thân ra chỉ huy chiến cuộc, Chưởng Trung Quân Bình
Tây đại tướng quân Nguyễn Văn Trương dẫn thủy quân ra giữ Linh Giang
thấy quân Tây Sơn mạnh phải rút về Đồng Hới. Nguyễn Vương phải tới trợ
chiến. Phạm Văn Nhân và Đặng Trần Thưởng giữ mặt bộ.
Tháng giêng năm Nhâm Tuất (1802), Nguyễn Quang Thủy tiến đánh lũy
Trấn Ninh nhưng không có kết quả. Vua Cảnh Thịnh toan lui quân nhưng
Bùi Thị Xuân thúc voi vào trận cương quyết tiếp chiến hùng dũng và gan
dại phi thường. Trận đánh diễn ra từ sáng đến tối chưa ngã ngũ bề nào thì
có tin của thủy quân của Tây Sơn bị thua ở cửa Nhật Lệ, quân Tây Sơn liền
mất ngay tinh thần. Vua Cảnh Thịnh bỏ chạy ra Bắc. Ngày 15-2-1802,
Nguyễn Vương về Phú Xuân để Nguyễn Văn Trương giữ Đồng Hới và cho
Lê Văn Duyệt vào đánh lấy lại Qui Nhơn. Trần Quang Diệu và Vũ Văn
Dũng nghe quân mình bị hại ở Trấn Ninh, tháng 3 năm ấy bỏ thành Qui
Nhơn rồi qua đường núi AI Lao ra Bắc tính hội với vua Cảnh Thịnh.
