việc chính trị thì phải phòng ngừa từ trước, lo việc từ trước, từ lúc chưa có
việc gì xảy ra thì mới được. 12 Ngài cho rằng: “Đạo lớn đã bỏ thì mới đặt ra
nhân nghĩa; có kẻ trí tuej thì mới có những điều gian ác phản nghịch, vì cha
con vợ chồng không hòa với nhau nên mới sinh ra hiếu tử, vì quốc gia biến
loạn cho nên mới có trung thần”( 13), nghĩa là những điều ước thúc của
luân lý, đạo đức đều là trái với đạo cả.
Những nhà chính trị biết theo đạo thì không cần lấy nhân nghĩa lễ trí mà
dạy dân, chỉ cần khiến cho dân giữ lấy tính giản dị chất phác mà theo tự
nhiên. Cái xã hội lý tưởng cảu Lão Tử là “nước nhỏ ít người, không cần kỳ
xảo, văn vật, không cần đến binh mã, quân lính, không cần giao thông,
không cần những đồ xa xỉ trang sức, miễn được ăn no, mặc ấm, ở yên, giữ
lấy phong tục dịu dàng hòa nhã”. 14
Nhưng quan niệm “thiên địa bất nhân”, “thanh tĩnh vô vi”, ấy rất hợp
với tư tưởng yếm thế ở xã hội đương thời cũng những ý thức tiêu cực và
phẫn oán của giai cấp quý tộc phong kiến đương suy đốn.
Trang Tử
Chủ nghĩa xuất thế của Trang Chu cũng theo chủ nghĩa vô vi của Lão Tử
mà suy diễn ra. Song vô vi chủ nghĩa của Lão Tử còn có hàm ý vị xử thế,
chứ xuất thế chủ nghĩa của Trang Chu thì cho rằng: “Trời đất với ta cùng
sinh, vạn vật với ta là một”, cho nên vô thủy vô chung, vô tiểu vô đại, vô
yểu, vô thọ, vạn sự vạn vật đều là nhất tề. Nhân thế mà Trang Tử có cái
nhân sinh quan tự nhiên nhi thiên, hễ gặp lúc nào sống mà sống là hợp thời,
gặp lúc nào chết mà chết là thuận cảnh” 15[link=#_ftn4][4][/link]. Trang Tử
nói: “Kẻ chân nhân ở đời xưa không biết ham sống, ghét chết. Đẻ ra cũng
không mừng, chết đi cũng không chống, thoát qua thoát lại, không quên lúc
mới sinh, chết cũng để mặc kệ, sinh ra rồi thì thường tự đắc, có chết nữa
cũng là trở lại với trời, không cần dụng tâm mà vực đạo, không cần lấy sức
người mà giúp trời, như thế gọi là chân nhân vậy” 16.
