Tư tưởng Lão Trang quả là một thứ triết học cao siêu kỳ diệu khiến trí
não người ta bay bổng lên lên những cảnh giới siêu nhiên huyền diệu chứ
không như tư tưởng của Nho Giáo chỉ giữ tinh thần người ta ở trong vòng
thực tế tầm thường, ở trong vòng lễ giáo chật hẹp. Bởi vậy tuy trong thời
trung cổ và cận cổ, Nho Giáo độc tôn, mà những nhà nho học lỗi lạc vẫn
thường nghiên cứu học thuyết của Lão Trang mượn nó làm mối an ủi những
nỗi khổ não ở đời.
Tuy nhiên, cái ảnh hưởng trực tiếp của Lão Trang ở trong tư tưởng giới
nước ta không lấy gì làm quan trọng lắm, mà cái ảnh hưởng của Lão Giáo
bị Đạo giáo lợi dụng lại sâu xa, phổ cập vô cùng. Kể từ đời Tần Hán, Nho
học được độc tôn thì học thuyết Lão Trang suy dần. Đến khoảng 147 – 167
đời Hậu Hán, có Trương Đạo Lăng học được đạo trường sinh rồi lên ở núi
Hộc Minh Sơn ở đất Thục làm một bộ Đạo Thư 24 thiên để dẫn dụ nhân
dân. Phàm ai nhập môn thì phải nộp năm đấu gạo nên người ta gọi là “ngũ
mễ đạo”. Phép trị bệnh của đạo ấy là dùng nước bùa (phù thủy) cho người
bệnh uống, hay là viết tên họ người bệnh vào ba tờ giấy, một tờ dán ở trên
núi, một tờ chôn ở dưới đất và một tờ ném chìm xuống nước. Con Lăng là
Hoành, cháu là Lỗ, cũng tu đạo ở đấy. Đến con Lỗ là Trương Thịnh thì dời
đến Long Hổ Sơn ở tỉnh Giang Tây rồi đạo thống kế tục mãi mãi.
Trương Đạo Lăng phụ hội thuyết thần quái của bọn phương sĩ đời
Lưỡng Hán và lợ dụng Hư Vô chủ nghĩa cùng Phá Hoại chủ nghĩa của Lão
học để lung lạc những kẻ bất bình trong xã hội cho nên kết nạp được rất
nhiều tín đồ. Lại nhân văn thể của Lão Tử có vần dễ tụng, có nhiều chỗ mập
mờ khó hiểu, hoặc nhưng đoạn thư “thiên võng khôi khôi, sơ nhi bất lậu” có
vẻ thần bí, cho nên lại càng khiến người ta sợ hãi và mê tín thêm. Gia dĩ
cuối đời Hán sang đời Tần, học Hoàng Lão thịnh hành, những kẻ sung bái
học ấy, lấy điều siêu nhiên cao cả làm chủ, cho nên rất lưu ý về phép trường
sinh bất tử, vũ hóa đăng tiên. Từ đó Đạo giáo nghiễm nhiên thành phép tư
tiên, đến đời Đông Tấn có Cát Hồng quy định rất là chu đáo, rồi sinh ra vô
số những phương thuật và mê tín khác.
