Bóng tối càng dày đặc, con sông càng thêm đẹp. Trăng lên. Nước
chỗ sát bờ mầu sâm sẫm, càng ra giữa càng biêng biếc, và xa xa là cả một
mảng màu da cam do mặt trời buổi chiều xé mây, phản chiếu xuống. Mặt
trăng rung rinh trên những gợn sóng màu da cam ấy. Một làn gió nhẹ rì rào
trên các ngọn cỏ dọc bờ. Một con tàu đèn sáng rực đang ngược lên. Trời
càng tối mịt. Nước lúc này đã lẫn với bờ bên kia. Không còn nhìn thấy gì
nữa. Và bỗng dưng, giữa dòng sông có những vệt lửa đỏ tóe lên bầu trời
thành tia sáng. Bất thần trong đêm tối một ngọn lửa lóe ra bật hiện một
người. Bây giờ thì đã rõ: đó là những bè gỗ.
Rồi thì hè qua, thu tới nhẹ nhàng. Suốt trong thời gian đó, Ka-ti-u-
cha sống rất căng thẳng. Chỉ chị mới bộc lộ được một lần sự ước mơ đó
thôi, rồi tưởng chừng như chị đã quên khuấy nó đi. Nhưng thực ra có ngày
nào là chị không nghĩ tới nó đâu. Chị không sao tự giải thích nổi cái gì nó
thúc đẩy chị; phải chăng chị cũng thèm muốn có vinh quang để ngang hàng
bằng Vát-xi-li, với những huân chương của anh và với cái cấp đại úy của
anh; hay là đã đến lúc chị phải xắn tay áo lên và lao động một cách say sưa
(vì hồi đó mỗi lần có hội nghị người ta cứ nhắc đến vấn đề phát triển chăn
nuôi của vùng này)? Dù sao đi nữa, có lúc Ka-ti-u-cha hầu như quên cả nhà
mình, nhiều việc đến nỗi chị đâm mải miết. Trước đây đã có mấy lần chị
sang thăm nông trường quốc doanh chăn nuôi bên cạnh, bây giờ thi chị lại
càng năng lui tới hơn nữa. Chị làm quen với tất cả những chị vắt sữa, với
ông chuyên gia già về súc vật. Chị ngắm, chị lắng nghe, chị hỏi han. Như
một con ong mật, chị thu nhặt tất cả những cái gì bổ ích. Giữa đêm hôm chị
lần tới chỗ anh em chăn bò xem họ làm việc ra sao, chị gắt ỏm lên khi thấy
đàn bò của chị đi vào gặm ở một bãi cỏ vàng úa. Chị không quản sức đi cắt
cỏ non cho bò ăn, chị rắc muối vào cỏ, trộn các thứ để thành ra một thức ăn
ngon lành cho súc vật. Chị tưới nước sôi vào rơm cỏ, băm nhỏ ra, vứt từng
vừng khoai, từng nắm cà rốt vào cho các súc vật, cái lo lắng duy nhất của
chị là làm sao cho tăng sức vắt lên. Và sức vắt đã tăng.
