22
Thời gian mà chúng ta để lại sau lưng càng rộng lớn, giọng nói mời gọi
chúng ta quay trở lại càng trở nên khó cưỡng hơn. Câu châm ngôn này có
vẻ là một điều hiển nhiên, nhưng thật ra nó lại sai. Con người già đi, kết cục
đến gần, mỗi thời điểm ngày càng trở nên thân thiết hơn và không còn
nhiều thời gian để mất với các kỷ niệm nữa. Cần phải hiểu cái nghịch lý
toán học của sự hoài nhớ: nó mạnh mẽ nhất vào thời trẻ khi khối lượng
cuộc đời đã đi qua vẫn còn vô cùng nhỏ bé.
Từ trong làn sương mù của cái thời Josef vẫn còn là học sinh trung học,
tôi nhìn thấy hiện lên một cô gái; cô có chân tay thật dài, xinh đẹp, còn
trinh, và buồn bã vì mới chia tay một cậu con trai. Đó là cuộc chia tay tình
yêu đầu tiên của cô, và cô đau khổ vì điều ấy nhưng sự đau khổ của cô
không mạnh bằng niềm kinh ngạc mà cô cảm thấy khi khám phá ra thời
gian; cô nhìn thấy nó như trước đây chưa từng bao giờ nhìn thấy:
Cho đến lúc ấy, thời gian hiện ra trước cô dưới dáng vẻ của hiện tại đang
tiến lên phía trước và nuốt đi tương lai; cô sợ hãi tốc độ của nó (những khi
chờ đợi một điều gì đó nặng nề) hoặc nổi loạn chống lại sự chậm rãi của nó
(những khi chờ đợi một điều gì đó đẹp đẽ). Lần này, với cô thời gian đã
khác hẳn đi: đó không còn là cái hiện tại chuyên đi chinh phục đang vồ lấy
tương lai nữa; đó là cái hiện tại thua cuộc, bị cầm tù, bị quá khứ mang đi
mất. Cô nhìn thấy một chàng thanh niên tách ra khỏi cuộc đời mình đi mất,
không bao giờ tiếp xúc lại được nữa. Bị thôi miên, cô không còn có thể làm
được gì nữa ngoài việc nhìn cái mẩu cuộc đời đang rời xa mình ấy, cô chỉ
còn có thể nhìn nó để mà đau khổ. Cô cảm thấy một cảm giác hoàn toàn
mới mang cái tên hoài nhớ.
Cảm giác đó, cái ham muốn quay trở lại không sao cưỡng nỗi đó, ngay
lập tức hé lộ cho cô sự tồn tại của quá khứ, quyền lực của quá khứ, quá khứ
của cô; trong ngôi nhà cuộc đời cô, những cánh cửa sổ hiện ra, những cánh
cửa sổ mở ra đằng sau, về phía những gì cô đã sống qua; không có những
cánh cửa sổ ấy, kể từ nay, không thể cảm nhận được tồn tại của cô nữa.
