39
Skacel tự nhốt mình lại trong vòng ba trăm năm ở ngôi nhà buồn bã bởi
vì ông nhìn thấy đất nước của mình đã bị nuốt trọn mãi mãi bởi đế quốc
phương Đông, ông đã nhầm, về tương lai, mọi người đều nhầm. Con người
chỉ có thể chắc chắn vào thời điểm hiện tại.
Nhưng liệu điều này nữa cùng có đúng hay không? Liệu anh ta có biết
hiện tại không? Dĩ nhiên là không. Bởi vì làm cách nào mà người không
biết tương lai lại có thể hiểu được ý nghĩa của hiện tại? Nếu không biết hiện
tại đang dẫn chúng ta đi đến tương lai nào, thì làm thế nào mà chúng ta có
thể nói rằng cái hiện tại ấy là tốt hay xấu, xứng đáng với sự hòa thuận của
chúng ta, sự nghi ngờ của chúng ta hay sự thù ghét của chúng ta?
Năm 1921, Arnold Schönberg tuyên bố rằng, nhờ ông, âm nhạc Đức
trong một trăm năm sắp tới sẽ vẫn là bá chủ thế giới. Mười hai năm sau,
ông phải rời khỏi Đức mãi mãi. Sau chiến tranh, ở Mỹ, ngập tràn những
vinh dự, ông vẫn chắc chắn rằng vinh quang sẽ không bao giờ bỏ rơi tác
phẩm của mình, ông trách Igor Stravinski vì đã nghĩ quá nhiều đến những
người sống cùng thời mà lơ là sự phán xét của tương lai. Ông coi hậu thế là
đồng minh chắc chắn nhất của mình. Trong một bức thư đầy cả quyết gửi
Thomas Mann ông tự xếp mình thuộc vào thời kỳ “sau đây hai hoặc ba trăm
năm”, nơi cuối cùng cũng sẽ phân định được rõ ràng ai là người vĩ đại hơn,
Mann hay ông! Schönberg chết năm 1951. Trong hai thập niên sau đó, tác
phẩm của ông được chào đón như là tác phẩm vĩ đại nhất của thế kỷ, được
vinh danh bởi những người xuất sắc nhất trong số các nhà sáng tác tự tuyên
bố là học trò của ông; nhưng sau đó nữa nó rời khỏi các phòng hòa nhạc và
khỏi ký ức. Giờ đây ai còn chơi nhạc của ông, vào cuối thế kỷ? Ai còn nhìn
đến ông nữa? Không, tôi không muốn chế nhạo một cách ngu ngốc lời tiên
đoán của ông và nói rằng ông đã tự đánh giá mình quá cao. Nghìn lần
không! Schönberg không hề tự đánh giá mình quá cao. Ông đã đánh giá
tương lai quá cao.
