chức tư pháp. Tiến sĩ Huld thậm chí chẳng cần lúc nào cũng chầu chực biết
đâu gặp được các vị dự thẩm, ở ngoài tiền sành để may ra thu lượm được
một kết quả thường là hão huyền và phụ thuộc vào sở thích ngông cuồng
của các vị ấy. Không, K. đã có thể nhận thấy rằng các viên chức, và đôi khi
cả những viên chức cao cấp, thân hành đến báo tin cho ông, một cách công
khai, hay ít ra là một cách dễ giải thích, và thảo luận với ông về diễn biến
sắp tới của các cuộc xét xử; trong một số trường hợp, các vị ấy còn được
thuyết phục nữa, và đôi khi nghe theo ý kiến gợi ý. Đã đành là không nên
quá trông cậy vào đấy; dù họ có nói như đinh đóng cột là sẽ thay chiều đổi
hướng và chiếu cố đến sự bào chữa, họ có thể lập tức về ngay văn phòng để
đưa ra cho những phiên xét xử ngày hôm sau các chỉ thị hoàn toàn khác hẳn
và có thể còn khắc nghiệt đối với bị cáo hơn là quan điểm đầu tiên mà họ
khẳng định là đã hoàn toàn hủy bỏ đi rồi. Đó là một điều không thể nào
phòng chống được, bởi vì những lời cam đoan họ đưa ra không có nhân
chứng thì mãi mãi vẫn là không có nhân chứng và chẳng có thể ràng buộc
gì được họ cho dù phía luật sư bào chữa không nhất thiết phải duy trì thiện
cảm của họ. Cũng cần phải nói rằng khi các vị ấy quan hệ với những luật sư
bào chữa, trong trường hợp đó là những người có tài cán, thì đấy không
phải chỉ vì tình bạn hay từ tâm, mà bởi lẽ về một số mặt nào đó họ phụ
thuộc vào các luật sư.
Chính đấy là chỗ thiếu sót của một tổ chức tư pháp quy định ngay từ đầu
việc giữ bí mật các tài liệu. Các viên chức thiếu tiếp xúc với xã hội; họ
được trang bị đầy đủ đối với các vụ án thông thường, các vụ án ấy có thể
nói là tự nó theo dòng mà đi, người ta chỉ phải can thiệp từng lúc và sơ sơ;
nhưng trong những trường hợp hoặc hết sức đơn giản hoặc đặc biệt gay go,
họ thường lúng túng; suốt đem ngày vùi đầu vào những bộ luật, cuối cùng
họ mất đi cái ý thức đúng đắn về các mối quan hệ giữa người với người, và
họ thiếu cái ý thức ấy trong những trường hợp chúng tôi đã nói rõ. Họ liền
đến xin ý kiến các luật sự, có một gã đầy tớ mang các tài liệu nói chung là
rất mật đi theo. Qua cái cửa sổ mà ta đã biết, ta có thể thường xuyên thấy
nhiều vị, cả những vị ta không thể nào ngờ tới, đương nhìn ra phố với vẻ
tuyệt vọng vô cùng, trong lúc các luật sư tra cứu hồ sơ để có thể góp ý kiến.
