dài, như một bản viết dài mảnh trên đá, thành một vòng bao quanh hết căn
phòng. Tự nhiên tôi bỗng bước đi nhẹ hơn khi lại gần Seldom. Ông đang
trong lúc hoàn toàn chìm đắm, đôi mắt, không mang một biểu cảm nào,
dừng mãi trên một chi tiết của cây xà, y như ông đã không còn nhìn thấy nó
nữa từ lâu rồi. Suốt một lúc tôi không biết mình có nên ra ngoài đợi ông hay
không. Đến khi xoay lại phía tôi, ông không có vẻ gì ngạc nhiên cả. Ông chỉ
lên tiếng bằng cách nói bình dị như thường lệ:
“Nếu đã đến đây, thế là anh đã biết hay nghĩ là mình đã biết. Phải thế
không? Ngồi xuống đây,” ông nói, chỉ vào cái ghế đẩu bên cạnh mình.
“Muốn nhìn thấy hết cây xà thì anh phải ngồi đây.”
Tôi ngồi xuống và nhìn thấy một dãy dài hình thù nhiều màu sắc của
một cảnh trí nhìn giống như bãi chiến trường. Những hình người nhỏ được
chạm vào mặt đá màu vàng với sự chính xác tuyệt diệu. Từng cảnh nối tiếp
nhau, một người chiến binh đơn độc rõ ràng như đang đối mặt với toàn bộ
một đạo quân. Ông ta nổi bật nhờ bộ râu dài và thanh kiếm khác hẳn với
của mọi người. Khi nhìn dọc theo cây xà từ trái sang phải, hình ảnh được
lặp lại bất tận của người chiến binh tạo ra một ấn tượng sinh động về
chuyển động. Nhìn thêm lần nữa, tôi nhận ra là những tư thế khác nhau liên
tiếp của người chiến binh có thể coi như đang chuyển biến theo tuần tự thời
gian, và ở cuối cây xà, có khá nhiều những hình người ngã gục, giống như
ông ta đã một tay đánh bại cả đạo quân thù.
“Vua Nissam, chiến binh vĩnh cửu,” Seldom nói, giọng thật lạ lùng.
“Đấy là tên mà người ta đặt cho cây xà để dâng lên cho vua Nissam và ba
trăm năm trước đã cùng nó vào viện bảo tàng Anh quốc. Nhưng mặt đá thật
ra che giấu một câu chuyện khác để đợi những ai có đủ kiên nhẫn tìm ra.
Vợ tôi đã tìm được cách tái tạo hầu hết câu chuyện khi cây xà được mang
đến đây. Nếu đọc cái bảng đằng kia, anh sẽ thấy là nhà điêu khắc quan trọng
nhất của dân Assyria, một người tên là Hassiri, đã được triệu dụng để tạo ra
tác phẩm, trong dịp kỷ niệm sinh nhật nhà vua. Hassiri có một người con,
Nemrod, người được ông truyền dạy nghệ thuật của mình và làm việc cùng
