Lời nói của nhà dàn cảnh đượm một vẻ buồn yếm thế thay!
Nhưng nếu ta xét kỹ thì không phải không có đôi ba phần sự thực.
Vâng, tôi cũng nhận như André Lang rằng kỹ nghệ chiếu bóng quả
cũng có giúp ích nhiều lắm cho kinh tế, bởi vì cái kỹ nghệ đó
không nói thì tất ai cũng đã biết rằng nó nuôi sống bao nhiêu là
nghề, bao nhiêu là người. Nhưng tất cả một đoạn trên bức thư của
nhà dàn cảnh có tiếng kia không khỏi làm cho nhiều người phải
nghĩ ngợi phân vân và nghi ngờ về công dụng của chiếu bóng. Sự
thực, đó chỉ là ý kiến của một người ở trong nghề mà thôi. Mà đã ở
trong nghề thì bao giờ chẳng vậy, người ta cũng chỉ nhìn thấy cái
thấp kém, cái chưa đạt được của nghề! Vậy những ý kiến của nhà
dàn cảnh ở trên kia không thể hoàn toàn đúng cả và cứ theo ý riêng
của kẻ viết bài này thì lại còn lầm lẫn là khác nữa.
Chiếu bóng, phàm một người nào bình tĩnh nhìn nó mà phê
bình, có ai lại không thấy công dụng của nó hiện nay tràn lan trên
thế giới? Một phần công dụng đó, các bạn đọc đầu số báo này
của bạn tôi, anh Văn Lang, tất đã hội ý được đôi phần và biết qua
ả
nh hưởng của nó đối với các dân tộc trên thế giới.
Trong phạm vi bài này, tôi chỉ xin nói về công dụng của chiếu
bóng trong phạm vi xã hội thôi, một phạm vi tưởng cũng chẳng lấy gì
làm hẹp.
Trước hết, trước khi nói về công dụng của chiếu bóng, thiết
tưởng ta cũng nên biết cái dụng ý của hai anh em ông Lumière là hai
ông tổ sinh ra chiếu bóng.
Cũng như các vị bác sĩ, kỹ sư trên thế giới, hai ông Lumière lúc
nghĩ ra chiếu bóng không ý gì là giúp ích cho đời, đem sự ích lợi phổ
vào sự giải trí; chứ không bao giờ lại muốn xây đắp một triều đại
của sự ngông cuồng lố lỉnh, ấy là chưa nói đến những sự quá đà
