lưỡi dao đâm trúng vào bụng mà chết. Trong phủ náo động cả lên,
đều kêu có giặc rồi đóng cửa phủ lại để bắt Nhiếp Chính. Nhiếp
Chính đánh chết mấy người nữa rồi liệu biết mình không thể ra
thoát được, – khác hẳn Kinh Kha, – lại sợ người ta biết mình là ai,
mới vội vàng đâm nát mặt ra và khoét bỏ hai con mắt, sau lại đâm cổ
mà chết. Xem thế, về trí, về mưu cũng như về dũng, Kinh Kha
không phải là một người xuất sắc nhất đời. Vậy mà người đời sau
nhắc đến Kinh Kha nhiều. Vì đâu? Vậy nhân có nhiều người,
mấy ngày rày, nhắc đến Kinh Kha luôn luôn, ta thử xem Kha là
dũng sĩ như thế nào, có xứng đáng với cái tên dũng sĩ không và cái gì
đã làm cho Kinh Kha được người ta nói đến hơn Yêu Ly, Chuyên
Chư, Dự Nhượng và Nhiếp Chính.
Sự thật, Kinh Kha không phải là người nước Yên. Kha là dòng dõi
quan đại phu nước Tề tên là Khánh Phong. Khánh Phong chạy sang
nước Ngô, ở đất Chu Phương. Sở đánh giết Khánh Phong. Họ hàng
lại chạy sang Vệ, đem kiếm thuật bảo vệ Nguyên quân. Nguyên quân
không dùng, Kha bỏ sang Yên, đổi họ Kinh.
Trước sau, sách không hề chép rằng Kinh Kha có ý muốn trả
thù cho tổ phụ. Chỉ hay nói rằng tính Kha ham rượu; yêu mến một
người Yên là Cao Tiệm Ly. Rượu say, Tiệm Ly khéo đánh cái trúc,
Kinh Kha theo dịp hát theo, hát xong chảy nước mắt khóc rồi lại
than thở, cho là thiên hạ không ai biết mình. Thế thôi. Cái lòng yêu
nước và chí phục thù nước cũ của Kha chưa chắc đã bằng Ngũ Viên
vậy. Nếu không có Điền Quang giới thiệu với thái tử Đan, người ta
tự hỏi Kinh Kha sẽ làm những gì hay là cứ uống rượu và khóc vì
không ai biết mình. Kinh Kha không biết tạo thời thế và có một
quan niệm rất sai lầm về đời.
Việc Kinh Kha nghe lời Điền Quang đi về giúp Yên không có gì
là lạ. Chưa chắc Kha giúp Yên vì yêu nước Yên đâu, nhưng vì Điền
Quang; bởi Điền Quang có nói rằng: Vì Kinh Kha nghèo, tôi vẫn
