XXIII
Đêm Thăng Long tịch mịch, từ xa, xa lắm phía vườn ngự uyển có tiếng
lá xạc xào, tiếng các loài trùng rỉ rả như mơ, như thực, như reo ca, lại như
nỉ non sầu oán. Nghệ hoàng khắc khoải tới canh ba vẫn chưa ngủ được.
Ngài tự kiểm xét các việc làm của mình xem có điều gì được, điều gì
chưa được. Nhất là việc đưa con của Duệ hoàng chứ không phải con của
mình lên ngôi; dường như điều đó khiến người tôn thất hài lòng, triều thần
kính trọng. Lại theo như Trần Đình Thâm đi sứ Trung Quốc về tâu lại, thì
bản thân thái sư Lý Thiện Trường cùng cả triều đình nhà Minh đều kính nể
qua việc ta lập Giản hoàng.
" Việc ta lập Giản hoàng tỏ sáng như hai vầng nhật nguyệt, nhưng kỳ lạ
tới mức không hiểu được, rằng tại sao mẹ của Giản hoàng - Lê thị lại cứ
nằng nặc xin cho con không phải tức vị. Khi ta không nghe, bà liền tự vẫn
và nói: "Để khỏi trông thấy việc đau lòng". Ta cho đó là điềm gở".
Nghệ hoàng cứ đay đi đay lại các việc mình làm để tìm ra nhẽ đúng sai.
Cả đến việc Duệ tông cứ khăng khăng đòi đi đánh phương Nam để đến nỗi
không trở về nữa, và việc con của ngài, hoàng tử Húc bị bắt tại Chiêm
Thành cũng làm cho nhà vua vừa xót thương em, thương con, và ngài cũng
tự trách mình không cân nhắc khuyên can em, trong việc hấp tấp dùng binh.
Nhà vua cho đó là lỗi tại mình. Đại loại những việc, những chuyện như thế,
thường làm ngài mất ngủ. Vừa đây Nghệ hoàng lại nhận được sớ dâng kế
sách hưng quốc, an dân và phòng bị việc binh từ hai đầu biên ải bắc, nam
của quan tư đồ Trần Nguyên Đán. Nhà vua đã xem kỹ những điều Nguyên
Đán trình tâu từ các biểu chương lần trước, lại đưa cho cả Lê Quý Ly và
Nguyễn Nhiên cùng xem. Vua hỏi cặn kẽ hai người mà vua cho là chân tay
tâm phúc nhất, họ đều nói: "Kế của Nguyên Đán nếu được dùng tức là phải
bỏ đi quá nửa số quan lại trong triều, thế thì lấy người đâu mà làm việc. Kế
của Nguyên Đán nếu được dùng, tức là phải lấy bớt đất ruộng điền trang
thái ấp của các vương hầu, và các nhà quí tộc ra chia cho bọn nông nô. Điều
