XXVIII
Không thể nói tướng quốc thái úy Trang định vương Ngạc không đọc kỹ
"Bảo hòa di bút" của vua cha. Ngạc đọc tới ba lần và phát hiện ra rằng vua
cha thật sự không còn minh mẫn nữa. Nếu như đây là những điều bắt buộc
các bậc làm vua phải noi theo mà hành hóa, thì tại sao vua cha lại không tự
làm trước đi. Ví như ngài viết: “Bậc làm vua phải
bao dung, phải sáng suốt. Không được nghe lời nói gièm. Không để cho
kẻ nịnh hót che lấp sự thật. Phải biết nén lòng nghe lời can gián thẳng thắn
của những người bộc trực. Phải biết thu nạp hiền tài và đưa họ vào các
cương vị xứng đáng của bộ máy quốc gia. Phải coi những người hiền đức
là tài sản vô giá của nước. Nước mạnh hay yếu thực ở nhóm người này chi
phối. . . ".
Đấy là vua cha viết, chứ thực thượng hoàng thuần làm trái với những
điều ngài răn dạy. Biết bao sớ, chương kế sách của quan Tư đồ Trần
Nguyên Đán và của nhiều kẻ sĩ có tâm huyết khác đều xếp xó. Cả bản thân
quan Tư đồ tài năng là vậy, đức độ là vậy mà cũng suốt đời long đong
không làm được việc gì ra việc gì. Ngay ta là con, mà nói sự thực nhà vua
cũng gạt đi không nghe. Và đã tin ai thì tin đến mù quáng. Bỏ ngoài tai tất
cả các điều mà gián quan chê trách. Người tài thì bỏ xó. Người đức thì
không dùng, chỉ có Quý Ly là nhất thiên hạ..
Ừ thì cứ cho rằng Quý Ly có tài canh cải như thượng hoàng vẫn khen.
Nhưng thử hỏi ở các ngôi vị ấy, y đã làm được điều gì tỏ lộ cái chí của y.
Làm tướng thì đánh trận nào thua trận ấy. Viết sách " Minh đạo" thì tối mò
mò. Có nhẽ cái biệt tài của y là ném đá dấu tay, và luôn đánh hơi đón bắt
được ý muốn của thượng hoàng, rồi tung lời nịnh hót hoặc gièm pha đúng
lúc.
Vương Ngạc cố giữ để không phạm vào các điều hiếu nghĩa, chứ thực
ông không còn giữ được lòng yêu kính vua cha nữa. Vì vậy Ngạc không có
hồi âm gì về tập "Bảo hòa di bút" của nhà vua. Tuy vậy ông lại rất thích lời
