ông mất ngủ... Người Âu châu nào biết và hiểu tiếng, lại được tường âm
nhạc bản xứ chắc sẽ thích lời nói, giọng ca, điệu hát hơn là bọn nữ nhạc của
bên ta và chắc sẽ được khen là một người xét đoán vô tình và không có dục
vọng. Muốn được tiếng là tốt giọng và hát hay, họ giữ gìn giọng hát cẩn
thận đến nỗi đã hẹn hát với ai, trong thời kỳ luyện tập, họ kiêng kỵ không
đi lại với chồng hay nhân ngãi, nhịn không ăn thịt vì sợ thịt làm sai, hỏng
mất tiếng. Nhưng họ rất chuộng một thứ ếch, thịt ăn làm trong được giọng.
Họ kiếm được rất lắm tiền chỉ nhờ về nghề hát. Nếu được đức vua nghe
thấy giọng ca và nếu họ làm được ngài vừa ý thì họ sẽ được tuyển vào đội
nữ nhạc của vua. Nếu họ có nhan sắc, ngoài giọng hát hay, họ sẽ được
tuyển vào cung; nếu họ sinh được con trai thì chẳng những họ sẽ được kính
trọng hơn, được thêm bổng lộc mà cậu con lại có hy vọng được lên làm
vua, như những ông hoàng khác...
Đàn ông không tốn tiền quần áo. Bọn dân dã suốt năm đi đất và dùng
một miếng vải che chỗ mà lễ nhượng bắt họ phải giấu kín. Mùa hè dài. Suốt
năm nóng (trừ vài ngày gió bấc thổi hết sức lạnh) nên họ hết sức đảm sự
may mặc. Tuy vậy quần áo họ vẫn có vẻ trang nghiêm và bệ vệ. Người giàu
có hoặc có ít nhiều quyền thế được tôn trọng mặc một chiếc áo lụa dài đến
đầu gối (khác với bọn cùng dân mặc áo vải), ở trên phủ một chiếc áo dài
nửa giống như áo ta mặc trong phòng ngủ, chấm đến cổ chân, tay rộng nửa
sải và dài như áo. Áo không mở như áo khách, vạt phải đè lên vạt trái,
nhưng vạt trái đặt lên vạt phải. Lại khác với người Trung Hoa dùng dải lụa
buộc vạt phải lên sườn trái để lúc đi áo khỏi tỏa ra làm khó coi và trái với lễ
độ, người Bắc kỳ buộc vạt áo cao lên bên trên háng chừng bốn ngón tay,
như thế áo kín hơn và đúng hơn. Có thắt lưng họ cũng buộc chếp cho áo
thành ba bốn nếp dài ở dưới, để phân biệt các người với nhau. Nhưng khi
nào họ phải vào chầu hay dự vào các cuộc hội hè, họ mới chếp áo mà thôi.
Áo các sư rộng hơn, may bằng vải hay lụa quý hơn. Mũ ni hình tròn, cao
hai ba ngón tay, ở đằng sau có miếng vải cùng một thứ hàng, cùng một màu
