Nếu từ Kẻ Chợ ta sang hoàng cung thì ta sẽ thấy không phải chỉ có một
cung điện đâu mà là một thành phố rất mỹ lệ và rất khang trang tuy kiến
trúc điêu khắc, thảm dệt hay đồ đạc không có gì đặc sắc. Nhưng có lính
canh gác, các sĩ quan, các chức nghiệp cư dân tất cả các nước đến tụ họp ở
đây, trật tự, chế phục, công viên, voi ngựa, binh khí, đạn dược tích trữ ở
đây, làm cho hoàng thành có vẻ dị kỳ và quá sức ta diễn tả; tuy cung thất
bằng gỗ nhưng có dát vàng và có những bức thêu, những tấm chiếu rất
mảnh, có nhiều hình và nhuộm nhiều màu tựa như những bức thảm đắt tiền.
Ta còn thấy xây trên những cửa tò vò và những tường dày lạ lùng một cung
thất là chỗ vua ở, người ta đồn của người Tàu xây hồi còn cai trị xứ này.
Nhưng để cho khỏi ra ngoài chuyện hoàng cung, ta sẽ không khó nhọc
mà biết rằng cung ấy làm trên một rừng cột to và chắc, cao một từng thôi
có thang leo lên; cột nhà thì đẹp đẽ và trau chuốt hơn các nhà khác. Để
dựng cung, người ta đã gọi những tay kiến trúc rất thiện nghệ và những thợ
cả rất lành nghề vì chỉ những người này mới được phép đặt tay vào và
chăm nom các công việc của nhà vua. Còn dân gian và phu phen không bao
giờ được dùng vào những việc này. Cung điện còn lại đến ngày nay xây
trên một chỗ đất cao; và nếu người Đàng Ngoài muốn xây một cung nữa thì
họ sẽ chọn chỗ nào có địa thế tiện lợi nhất vừa để cai trị được khắp vùng
vừa để tránh lụt cho dễ.
Các gian điện rất rộng rãi; hành lang rộng và đi hun hút mãi, có những
sân rộng tiện dụng cho bọn thị thần và các võ sĩ. Trong cung có nhiều viện
là chỗ các cung phi ở, các bà hoàng bị coi giữ rất nghiêm ngặt. Viện có gian
đẹp gian xấu, người đẹp và có tài sắc thì được ở những gian đẹp nhất và
lộng lẫy nhất nhưng tất cả các viện đều thấp hơn cung vua. Các quan thị
cũng ở trong khu này; các triều thần cũng vậy, các vị này đông lắm, Số các
cung nhân không nhất định, ước chừng năm trăm người nhưng người nào
đứng sau số một trăm bị coi như cung nữ, hoàng hậu đứng trên tất cả bọn
cung nhân và rất được tôn trọng, tuy ngài không có con. Có bao nhiêu cung
phi thì có bấy nhiêu quan thị để coi sóc hành vi của họ và không rời mắt
khỏi họ lúc nào. Vua rất trọng đãi các quan thị, ban cho bọn họ những
