mưu khó khám phá để vào tư thông với bà phi. Ta nên biết ở đây cũng như
ở các xứ khác bên Đông phương, trong các cung cấm, bếp thường thường
cách lầu các một lần vườn và đến bữa ngự thiện bọn nhà bếp phải dùng một
thứ thùng riêng để chở thức ăn từ bếp lên. Thùng làm như sau này: các đĩa
đồ ăn đặt lên một cái giàn làm bằng nhiều chiếc que chạy suốt chiều ngang
thùng và chiếc nọ cách chiếc kia chừng một đốt; liền ngay dưới có một tấm
sắt khoét thủng nhiều lỗ. Tấm sắt này đặt trên một tấm sắt nữa, cách nhau
chừng nửa tấc. Tấm sắt sau này vừa làm đáy thùng vừa làm bếp đựng than
hồng để giữ thức ăn cho nóng. Ông hoàng kia mưu mô để người ta giấu ông
vào chiếc thùng khiêng vào cung bà phi. Mưu gian ít hôm bị bại lộ. Đức
ông bị dẫn ra trước mặt tân vương đeo xiềng xích ở cổ, ở tay và ngang
mình rồi bị giải đi bêu khắp kinh thành trong năm tháng trời, đem về giam
cầm trong một gian ngục bảy năm, mãi đến khi vua này băng hà, con vua
lên thay đức ông mới được tha và cải ra làm lính ngoài biên giới. Bà phi bị
đầy vào một tòa lầu cao, suốt 12 ngày không được ăn uống, xong rồi họ mở
rộng các cửa ra để ánh nắng mặt trời làm bà lả đi và chết một cách thảm
khốc sau ngày thứ ba.
Hai tên cung nữ bị đem ra công trường trước cung thành để voi giày.
Hai tên nhà bếp bị buộc tứ chi vào bốn chiếc thuyền chiến nhỏ và phân
thây.
Học hành, thi cử
(Sau khi đã nói về sinh đồ, hương cống, ông J. B. Tavernier nói đến hội
thi) Kỳ này mở ngay trong cung thành là một tòa lâu đài bằng đá vân (?)
lộng lẫy. Đức vua, các hoàng thân, các đại thần, các văn quan có ông từ tỉnh
xa về và đủ mặt các tấn sĩ.
Sĩ tử có chừng ba nghìn (?). Trong trường thi dựng chín chòi cao, chiếc
thứ nhất để riêng cho đức vua và các thân vương; chín chiếc chòi đặt thành
diễn đài có bực; đức vua chỉ ra ngự hôm đầu, còn sáu hôm cuối thì không.
Hôm thứ tám, danh sách những người ứng thí, hỏng hay đỗ, đều giao cho
