lúc đầu còn nhỏ sau lớn dần không kìm hãm được. Lũ chúng tôi ngơ ngác
nhìn nhau (...). Sau này tôi biết ông đã khóc âm thầm nhiều đêm vào những
dịp khác. Không ai có thể đoán biết ông khóc cái gì, ngay cả mẹ tôi cũng
không thể nào biết được. Nhưng sự khám phá này đã gieo vào tuổi thơ của
tôi một ấn tượng mạnh mẽ, rằng cha tôi là một người cô đơn và đau khổ.
Ngoài ra những giấc mơ kỳ lạ và kinh hãi cũng được tôi hình dung thấy qua
giấc ngủ của ông, qua cách ông trằn trọc ú ớ trong đêm."
Năm 1954 Nhất Linh sang Pháp chữa bệnh. Từ Pháp về, sống ở khu phố
chợ An Đông ít lâu, rồi ông lên Đà Lạt ở luôn mấy năm. Vẫn theo lời
Nguyễn Tường Thiết thì dạo này ông khoẻ mạnh.
Tuy vậy cái khóc của Nhất Linh thì vẫn còn.
Sau 1975, cùng sống với nhau ở tiểu bang Minnesota (Hoa Kỳ) vài năm, tôi
được nghe ông Vũ Khắc Khoan nhắc đến một kỷ niệm về Nhất Linh: Một
buổi chiều ở Sài Gòn ông Vũ có dịp ngồi nói chuyện với Nhất Linh, trong
phòng chỉ có hai người. Bấy giờ là đầu thập niên 1960, Sài Gòn xôn xao
không khí chính biến. Ông Vũ tỏ ý lo ngại tới sự an toàn của Nguyễn
Tường Tam. Ông Nguyễn bảo rằng thực ra lúc này ông không trực tiếp hoạt
động chính trị, chẳng qua bạn bè và đồng chí cũ có điều gì hỏi đến thì ông
góp ý thôi. Ông Vũ nói mình biết có những người hoặc bị tù tội hoặc đã hi
sinh tính mạng vì sự tin tưởng vào ông (Nguyễn) đấy. Không nghe đáp lại.
Lát sau, ông Vũ quay nhìn, thấy ông Nguyễn đang khóc lặng lẽ.
Niềm đau khổ âm thầm của Nhất Linh, trước kia người thân trong gia đình
không thấu hiểu nguyên do. Về sau, nguyên do tự hé lộ: gốc nguồn là từ
những hoạt động chính trị.
Năm 1946 tại hội nghị Đà Lạt, một hôm Nhất Linh ốm, nằm trong phòng,
Hoàng Xuân Hãn đến thăm, trò chuyện. Nhất Linh bảo: "Những việc chính
trị, thôi để các anh làm. Còn tôi thì về với văn hoá mà thôi"
năm sau, khi sống tại Đà Lạt, có hôm bỗng nhiên ông buột miệng nói ra và
Nguyễn Tường Thiết ghi nhớ: "Có một lần hiếm hoi ông đã tiết lộ với
chúng tôi là thời gian khổ sở nhất trong cuộc đời của ông là lúc ông đảm
nhận chức vụ bộ trưởng bộ Ngoại Giao trong chính phủ Liên Hiệp"
