Một lỗ thủng. Người ta bảo thụt trong cái lỗ như vậy, tôi dễ gãy mất
chân. Cái lỗ ấy, không ai chịu trách nhiệm cả: nó là kết quả của thời gian.
Nó làm ra dáng tuyệt đại đại quan, cái vẻ khinh bạc vương giả để thay mọi
lời xin lỗi. Người ta không bảo tôi: “Chúng tôi có thể lấp tất cả các lỗ đó,
chúng tôi giàu, song…” Người ta cũng không bảo tôi cái điều vốn là sự
thật: “Chúng tôi thuê cái này của người hàng phố mà, thuê ba mươi năm.
Sửa chữa là việc của họ chứ. Ai cũng cố tình…” Người ta đâu có thèm giải
thích, và cái thái độ bất cần đó, tôi thích lắm.
Cùng lắm, người ta chỉ lưu ý tôi:
“Ấy, ấy, nó hơi xiêu một tí đấy…”
Và nói với cái giọng nhỏ nhẹ đến nỗi tôi ngờ các bạn tôi không lấy gì
làm buồn lắm về việc đó. Anh có thấy bao giờ chưa, một tốp thợ nề, thợ rui
mè, thợ mộc, thợ tráng gạch men, dàn các thứ đồ nghề phạm thượng của
mình trong một quá khứ như vậy, và trong tám ngày làm lại cho anh một cái
nhà, anh nhận cái nhà mà không nhận ra nó nữa, mà anh ngờ mình chỉ là
khách thăm? Một cái nhà không có điều bí mật, không có ngóc ngách,
không có cái gì chân phải dè chừng, không có hầm sập, một thứ phòng
khách ở tòa thị chính?
Cho nên trong cái nhà này, các cô gái biến đi mất cũng chỉ là tự nhiên.
Một khi phòng khách đã chứa đựng mọi tài sản của một kho lẫm thì kho
lẫm biết dùng để làm gì! Khi người ta đã đoán được ở phòng khách rằng chỉ
cần cái tủ tường mở he hé là sẽ đổ lăn ra hàng tập thư vàng vọt và biên lai
của cụ cố, trong nhà nhiều chìa khóa hơn là ổ khóa, và lại chẳng chìa nào
hợp với ổ nào. Ôi các chìa khóa vô dụng một cách tuyệt vời, chúng hòa lẫn
với lý trí, làm cho ta mơ tưởng đến những tầng hầm, những chiếc hòm cất
giấu, những đồng tiền vàng.
“Ta đi ăn, thưa ông!”
Chúng tôi sang phòng ăn. Từ buồng này sang buồng kia, tôi thở hít cái
mùi tủ sách cũ cứ tản mạn như một thứ hương thơm, và nó xứng đáng bằng
những hương thơm ngát nhất trần đời. Nhất là tôi thích cách bưng đèn.
Những cây đèn thật nặng mà người ta chuyển từ phòng nọ sang phòng kia,
như vào thời kỳ sâu thẳm nhất trong tuổi thơ ấu của tôi, chúng khuấy động
