CUỘC SỐNG Ở ĐÀNG TRONG: HỘI NHẬP VÀ SÁNG TẠO 231
Indian (?) với lưới làm bằng mây. Họ vây quanh quả đồi có voi
ở. Các chú voi này được lùa vào trong một khu nhỏ đã được rào
cọc chắn để nhốt voi. Họ nhốt voi ở đây mấy ngày cho tới khi voi
được thuần phục”
1
.
Đại Sán, một tu sĩ người Hoa đến Đàng Trong vào năm 1694,
cũng đã tả y hệt kỹ thuật người Đàng Trong sử dụng. Kỹ thuật
này chắc chắn là mượn của người Chăm. Đại hội săn voi do các
vua Chăm tổ chức sau này đã được các nhà lãnh đạo họ Nguyễn
triển khai để mua vui cho người ngoại quốc. Theo Barrow:
“Một trò giải trí các vua xứ Đàng Trong thường dùng để mua
vui cho các sứ giả ngoại quốc là cuộc săn voi trong rừng. Vào dịp
này, người ta thường cử hành ngày hội voi của vua”
2
.
Poivre còn tả cho thấy là vào năm 1750 nhà vua và các viên
chức cao cấp cũng như dân chúng đã lấy làm thích thú chừng
nào khi được chứng kiến 12 con hổ bị 40 con voi giết trong
một ngày
3
.
Crawfurd và Finlayson cũng đã được chứng kiến loại đấu voi
này vào năm 1822. Thú tiêu khiển này cũng giống như thú tiêu
khiển của người Xiêm và người Mã Lai, như Reid đã quan sát
thấy
4
. Loại tiêu khiển này chắc là lạ lùng và tàn bạo đối với vua
quan phía bắc cùng thời.
Cách dùng voi để xử phạt tội nhân của người Chăm, được đề
cập đến trong các nguồn tư liệu của Trung Hoa từ thế kỷ thứ 6,
cũng đã được họ Nguyễn áp dụng. Cách xử phạt loại này luôn
diễn ra nơi công cộng. Theo Borri:
1 Boxer, C.R., “A Spanish description of the Chams in 1595”, Readings on Assian Topics, Scandinavian
Institute of Assian studies monograph series, 1969?, trg. 41-42.
2 Barrow,
A Voyage, trg. 290. Poivre xác nhận là người dân ở Đàng Trong ăn thịt voi. Xem Journal, trg.
472.
3 Poivre,
Journal, trg. 471-472.
4 Reid,
Southeast Assia in the Age of Commerce, quyển 1, trg. 184-185.
www.hocthuatphuongdong.vn
